به گزارش ایسنا، در گذشته‌های دور عدم توانایی در فرزندآوری موضوعی بود که به ندرت درمان شده و در نتیجه‌ی آن نیز زوج‌های نابارور نمی‌توانستند صاحب فرزند شوند؛ ازدواج مجدد، جدا شدن زوجین و بسیاری از مشکلات دیگر در نتیجه‌ی ناباروری در میان خانواده بروز کرده و زندگی را با مشکل مواجه می‌کرد.

در این میان زوج‌هایی نیز بودند که علیرغم نارضایتی اقوام در کنار هم زندگی کرده و عمری را بدون فرزند سپری می‌کردند؛ اما امروزه به علت پیشرفت‌های علمی، ناباروری در اغلب موارد قابل درمان بوده و تنها کافیست که زوجین در این راستا تحت نظر پزشک متخصص و یا یک مرکز درمان ناباروری دوران درمان خود را طی کنند.

“لیدا حیدری” پزشک متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، در خصوص عمده علل ناباروری در بانوان، اظهار کرد: ناباروری علل مختلفی دارد که می‎تواند مربوط به دستگاه تناسلی داخلی و یا خارجی شده و یا با علل خارج لگنی مربوط به مغز همراه باشد.

وی ادامه داد: عدم تشکیل بافت دستگاه تناسلی خارجی و یا عفونت دهانه‌ی رحم و آنتی‌بادی‌های ضداسپرم که باعث می‌شوند اسپرم به طرف رحم نرود و همچنین عدم توانایی در آمیزش نیز از جمله‌ مواردی است که باعث ناباروری در زنان می‎شود.

وی افزود: رحم فیبروماتوز، مناسب نبودن ضخامت آندومتر رحم، وجود چسبندگی و عفونت در رحم نیز از جمله علل ناباروری داخل رحمی است و همچنین بسته شدن لوله‌های رحمی در اثر عفونت، عفونت‌های کلامیدیایی، چسبندگی لوله‌های رحم در اثر جراحی‌های قبلی یا آندومتریوز از جمله مواردی است که تحت عنوان ناباروری لوله‎ای شناخته می‌شود.

این پزشک متخصص زنان و زایمان تشریح کرد: یائسگی زودرس و تخمدان‌های پلی‌کیستیک نیز که منجر به عدم تخمک‌گذاری به موقع می‌شود از دیگر عوامل ناباروری در زنان بوده و همچنین از مجموع علل ناباروری زنان، نوع لوله‌ای و تخمدان پلی‌کیستیک از همه شایع‌تر است.

وی در خصوص عوامل مغزی ناباروری نیز اظهار کرد: اگر هورمون‌هایی که از هیپوتالاموس به هیپوفیز منتقل شده و بعد به تخمدان دستور می‌دهد تخمک‌گذاری کند دچار اشکال شده و این چرخه مختل شود، ناباروری از نوع مغزی اتفاق می‎افتد؛ آمنوره هیپوتالامیکی از این نوع است که در نتیجه‌ی اختلال عملکرد هیپوتالاموس بروز می‌کند.

وی بیان کرد: خونریزی‌های شدید بعد از زایمان نیز ممکن است هیپوفیز را دچار مشکل کرده و نارسایی ایجاد کند و متعاقبا نیز باعث ناباروری در بانوان شود.

حیدری تاکید کرد: ناباروری‌ در زنان، در برخی از موارد با علایم ظاهری همراه هستند اما در حالت کلی بسیاری از این ناباروری‌ها بدون علایم بوده و باید با آزمایش‌های مخصوص شناسایی شوند؛ از این‌رو برای بررسی و شناسایی آن مراجعه به پزشک متخصص الزامی است.

وی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از موارد ناباروری، نوع “ناباروری با علت ناشناخته” می‌باشد که دارای دلیل خاصی نبوده و طرفین به لحاظ فردی هیچ مشکلی نداشته اما توان باروری را نیز ندارند.

وی یادآور شد: در قدم اول، تشخیص ناباروری در کلینیک‌ها و پاراکلینیک‌ها از طریق شرح حال و معاینه‌ی دقیق انجام می‎گیرد و سپس نوع ناباروری و نحوه‌ی درمان آن نیز مشخص شده و روند درمان آغاز می‌شود که دوره‌ی درمان بسته به نوع نازایی و وضعیت جسمانی فرد متفاوت است.

این فلوشیپ نازایی تشریح کرد: شعار ما این است که امروزه نازایی وجود ندارد؛ چرا که با توجه به امکانات و روش‌های جدید، نواقص موجود در ناباروری زوجین برطرف شده و در مواردی که رحم دچار مشکل باشد از رحم اجاره‎ ای استفاده می‌کنیم و همچنین در صورت نبود تخمک نیز از تخمک‌های اهدایی استفاده کرده و زمینه‌های باروری را فراهم می‌کنیم.

وی توصیه کرد: با توجه به اینکه امروزه سن ازدواج بالا رفته است؛ از این‌رو توصیه می‌شود که زوج‌های جوان در جهت شناسایی وضعیت باروری خود اقدام کرده و آزمایش‌های لازم را انجام دهند و همچنین قبل از اقدام به پیشگیری از بارداری نیز حتما در ابتدا با پزشک متخصص مشورت کرده و سپس اقدام کنند.

واریکوسل، شایع‌ترین علت ناباروری در مردان است

مجاورت با اشعات وای‌فای مردان را مبتلا به ناباروری می‌کند

“حسن حسن‌زاده” متخصص اورولوژی نیز در خصوص عمده علل ناباروری در مردان اظهار کرد: واریکوسل شایع‌ترین علت ناباروری در میان مردان بوده که در برخی موارد نیاز به جراحی دارد.

وی در این خصوص تشریح کرد: در ناباروری از نوع واریکوسل، سیاهرگ‌های بیضه برجسته شده و باعث افزایش دمای آن می‌شود و همچنین مواد سمی در دور بافت بیضه جمع شده و باعث می‌شود که اسپرم‌سازی انجام نشود.

این متخصص اورولوژی در خصوص عواملی که سبب بروز ناباروری در مردان می‌شود، تاکید کرد: انجام کارهای سنگین، زیاد سرپا ایستادن، فعالیت در محیط‌ های گرم و افرادی که بیماری‌های واریسی دارند و بیماری‌هایی که باعث تخریب دریچه‌های سیاهرگ می‎شوند همگی از جمله مواردی هستند که منجر به ناباروری از نوع واریکوسل شده و سلامت فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

وی گفت: امروزه یک زوج زمانی نابارور خطاب می‌شوند که بعد از گذشت یک سال رابطه‌ی زناشویی نتوانند بارور شوند؛ در غیر این صورت عدم باروری در اولین سال زندگی مشترک امری عادی بوده و نازایی محسوب نمی‌شود که ۱۵ درصد زوج‌های جوان در جامعه ما چنین شرایطی دارند.

وی یادآور شد: ۳۰ الی ۴۰درصد ناباروری‌های زوجین با علل مردانه همراه بوده و بقیه علل را نیز عوامل زنانه و مشترک تشکیل می‌دهد.

حسن‌زاده در خصوص علل ناباروری در مردان، تشریح کرد: بیماری‌های مادرزادی، بیضه‌های کوچک، سندرم‌های مادرزادی، بیضه‌های داخل شکمی، مشکلات هیپوفیز، عدم رشد بیضه‌ها در دوران جنینی و مشکلات هورمونی مادر بر جنین از جمله مواردی هستد که ناباروری در مردان را سبب می‌شوند.

وی ادامه داد: تعدادی از نازایی‌ها نیز مانند “ناباروری از نوع واریکوسل” اکتسابی هستند؛ افراد برای پیشگیری از ابتلا به ناباروری‌ها باید نکات پزشکی و سبک زندگی صحیح را رعابت کرده و همچنین با پزشک متخصص مشورت کنند.

وی بیان کرد: درست است که برای مردان از لحاظ سن، محدودیت خاصی وجود ندارد اما بهترین زمان برای باروری در مردان ۲۰ الی ۳۰ سالگی است؛ از این‌رو مردان باید از پوشیدن لباس‌های چسبان، انجام فعالیت‌های سنگین، سرپا ایستادن طولانی مدت و همچنین کار در جاهای خیلی گرم خودداری کرده و سایر موارد پزشکی را نیز رعایت کنند.

این متخصص اورولوژی تاکید کرد: برخی از بیماری‌ها نیز بافت بیضه‌ را درگیر کرده و باعث ناباروری می‌شوند و همچنین برخی از عفونت‌های آمیزشی نیز باعث می‌شوند که مجاری انزالی و بافت بیضه درگیر شوند؛ این موارد با علایمی چون تب و لرز، سوزش ادرار، تورم بافت بیضه و … همراه است.

وی در خصوص اثرات تورم بافت بیضه‌ها ادامه داد: این موضوع باعث می‌شود که که بیضه‌ها اسپرم‌سازی نکرده و یا اینکه مجاری آن تنگ و یا با انسداد کامل روبه‌رو شوند؛ از این‌رو توصیه می‌شود که زوجین حتی‌الامکان از رابطه‌های جنسی مخاطره‌آمیز پرهیز کرده و زوجینی که مشکوک یه عفونت هستند نیز تحت درمان قرار بگیرند.

وی یادآور شد: برخی از عفونت‌ها هستند که در دوران جنینی از مادر به بافت بیضه‌ی فرزند منتقل می‌شوند؛ مانند عفونت‌های اوریونی که در دوران کودکی بافت بیضه‌ی کودک را درگیر می‌کند؛ از این‌رو هرگونه مشکل بافت بیضه در دوران کودکی و نوجوانی مهم بوده و باید درمان شود؛ چراکه باعث ایجاد مشکلات نازایی در فرد خواهد شد.

حسن‌زاده خاطرنشان کرد: بیماری هیدروسیل نیز سبب می‌شود که در بافت بیضه‌ها آب تجمع یافته و باعث ایجاد ناباروری در فرد شود.

وی با تاکید بر انجام ورزش‌های سالم، در خصوص ناباروری از طریق مصرف داروها نیز اظهار کرد: داروهایی که دارای مقدار بیشتر آندروژن هستند مثل داروهای مورد استفاده برای زیباسازی اندام، دارای ترکیبات صناعی هورمونی هستند که باعث تخریب بافت بیضه می‌شود و تولید اسپرم را نیز به صفر می‌رسانند.

وی گفت: با توجه به پیشرفت‌های اخیر در خصوص رادیوسیون و همچنین استفاده زیاد از وای‌فای در جامعه، تشعشع اشعات نیز زیادتر شده و بر روی افرادی که در نزدیکی این اشعه‌ها کار می‌کنند تاثیر سوء می‌گذارد؛ این‌گونه که این اشعات باعث افزایش شکست هورمونی در اسپرم‌ها شده و سبب نازایی در فرد می‌شوند.

این متخصص کلیه و مجاری ادارای بیان کرد: برخی از داروها نیز مثل برخی آنتی‌بیوتیک‌ها، آمپی‌سیلین‌ها، نیتروفورانتوئین‌ و برخی داروهای معده مثل سایمتیدین باعث کاهش اسپرم‌سازی شده و منجر به نازایی در فرد می‌شود؛ از این‌رو افراد قبل از مصرف داروها باید با متخصص نازایی مشورت کنند.

وی در توصیه‌ای به زوجین، گفت: زوجینی که بعد از یک سال آمیزش، نمی‌توانند بارور شوند باید به پزشک متخصص مراجعه کرده و بعد از تشخیص، آزمایش اسپرم صورت گرفته و از این طریق میزان، کیفیت و شکل اسپرم نسبت به استانداردهای موجود مشخص خواهد شد.

وی افزود: معاینه بالینی و استفاده از سونوگرافی، ام‌آرآی و سونوگرافی‌های رنگی نیز از دیگر روش‌هایی است که در خصوص تشخیص ناباروری در مردان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حسن‌زاده اظهار کرد: برای درمان ناباروری‌ها نیز بعد از تشخیص تصمیم گرفته می‌شود که درمان طبی یا جراحی انجام شود؛ بیضه‌های داخل شکمی یا افرادی که مایع هیدروسل دارند نیاز به جراحی داشته در غیر این‌ صورت اگر شرایط بیضه‌ها نرمال باشد و تنها اسپرم‌ها دچار ضعف شده باشند؛ از این رو درمان طبی و غذایی کافی خواهد بود.

وی ادامه داد: مصرف زیاد غذاهایی که حاوی مقدار فراوانی از پروتئین هستند، کباب، گوشت، فندق، آجیل و.. در رابطه با سلامتی باروری در مردان مهم بوده و بهتر است که مصرف نشوند و همچنین مصرف دخانیات، الکل و مواد مخدری که امروزه شایع شده است باعث کاهش اسپرم شده و توصیه می‌کنیم که جوانان از مصرف اینگونه مواد جدا خودداری کنند.

وی خاطرنشان کرد: برخی افراد به منظور افزایش قوای جنسی و یا جلوگیری از انزال زود، از مواد مخدری مثل ترامادول و … استفاده می‌کنند که این مواد با گذشت زمان در کیفیت اسپرم اختلال ایجاد می‌کند.

وی یادآور شد: در گذشته ناباروری موضوعی غیرقابل درمان بود اما امروزه به جهت پیشرفت پزشکی و تکنیک‌های مختلف و همچنین امکان فریز کردن اسپرم‌ها، ناباروری دیگر موضوعی قابل درمان است.

با توجه به آنچه گفته شد؛ علیرغم نگرانی بسیاری از مردم در خصوص ناباروی، به گفته‌ی پزشکان متخصص، امروزه ناباروری امری قابل درمان است؛ اما علیرغم پیشرفت‌های موجود و شیوه‌های درمانی مختلف لازم است که افراد سبک زندگی درست و نکات پزشکی را رعایت کرده و از ابتلا به ناباروی‌ها جلوگیری کنند.

کودک میوه‌ی زندگی است و در بسیاری از موارد نیز اجاق کور خانه را روشن کرده و دلبستگی شدیدی بین والدین ایجاد می‌کند؛ چرا که والدین با دیدن میوه‌ی زندگی خود دلگرم‌تر و محکم‌تر به زندگی خود ادامه داده و تلاش بیشتری برای استحکام زندگی خواهند کرد؛ از این رو لازم است زوج‌هایی که توان باروری ندارند، برای رسیدن به این مقصود تلاش کرده و تحت نظر پزشک متخصص مسیر موردنظر را طی کنند.

گزارش از مهری هاشم‌زاده خبرنگار ایسنا در منطقه آذربایجان‌شرقی