ندا فرشباف

اگر تا به حال به تبریز سفر نکرده اید ، و یا اهل تبریز هستید و دلتان هوای دیدن خانه تاریخی و موزه دارد ، کافی است در بافت مرکزی شهر قدم بگذارید و ساعتی را آنجا بگذرانید.
خیابان مقصودیه تبریز یکی از قدیمی ترین خیابان های تبریز است که در دل شهر جای دارد و تاریخی ترین نقطه اش.
از طرفی عمارت زیبای ساعت در پیش چشمانتان هست و اگر امتداد ساعت را مستقیم طی کنید و از مقابل خانه تاریخی حیدرزاده عبور کنید مجسمه ای با اسب و یک مرد که المانی از تبریز قدیم و شغل از منسوخ شده آب رسانی در مقابل چشمانتان خود نمایی می کند.
کافی است مقابل همین مجسمه زیبا و بایستید تا از بالای دیوارهایی کوتاه خانه نیکدل را ببینید.
خانه نیکدل یکی از زیباترین خانه های تاریخی تبریز است که طاق های قوسی ، پنجره های ارسی و حوض زیبا و درخت های کهن دور حوض شما را مجاب می کند تا دقایقی چشمانتان را به دیدن این زیبایی بسپارید.
این خانه تاریخی که قدمت آن به دوران قاجار بازمی گردد ؛ در سال ۱۳۹۱ توسط شهرداری تبریز خریداری شد تا یکی از ۴۰۰ خانه تاریخی تبریز حفظ و احیا شود.
همچون سایر خانه های تاریخی متعلق به دوران قاجار تبریز حیاط اندورنی و بیرونی ؛ تنبی ، اتاق مهمان و طاق های قوسی و شیشه های رنگی دارد تا وقتی نور سپید از قلب شیشه رد می شود به هزار رنگ الوان تبدیل شود و زیبایی و شکوه زنگی ایرانی را برایتان نمایان کند.
این خانه تاریخی در سال ۱۳۶۷ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است و شهرداری تبریز پس از خریداری اش در پی مرمت استحکام بخشی و تزئینی آن بود و در طول سال جاری و پس از انتخاب شهردار تبریز به عنوان رئیس اطلس شهرهای اسلامی قسمتی از این خانه تاریخی به عنوان دفتر اطلس شهرهای اسلامی بدل شده است.
کریم میمنت نژاد محقق و نویسنده تاریخ تبریز درباره آن می گوید: این خانه تاریخی متعلق به سالار قلی خان قره باغی بوده است که به روایتی گفته می شود قسمت اندرونی بنا از قبل وجود داشته و بر اساس معماری آن می توان گفت که به دوران زندیه تعلق دارد.
میمنت نژاد ادامه می دهد : اما قسمت شاه نشین و بیرونی بنا به دوران قاجاری برمیگردد.
وی خاطر نشان می کند: در گفت و گویی که من با خانم عصمت السادات نیکدل آخرین مالک این خانه داشتم ایشان اطلاعاتی مبنی بر اینکه این خانه متعلق به سالار قلی خان قره باغی بوده است به من ارائه کرده اند.
وی همچنین می گوید: ستارخان دورانی در این خانه زندگی می کرده و مسئولیت اسب ها را برعهده داشته است و پس از مدتی با دختر سالار قلی خان ازدواج می کند و داماد آن خانه می شود.
میمنت نژاد با اشاره به نقاشی های دیواری موجود در این خانه می گوید: این نقاشی های دیواری که گمانه زنی می شود پس از ساخت بنا کشیده شده است توسط سه روس که در تبریز زندگی می کردند کشیده شده است و تصویر سالارقلی خان مالک خانه نیز آنجا وجود دارد.
وی یادآور می شود: گویا این روس ها با حضور در خانه های بزرگ و اشرافی تبریز قصد جاسوسی از این شهر به بلاد روس را داشته اند و به بهانه علاقه به خانه های معماری ایرانی وارد آن خانه شده اند.
میمنت نژاد می گوید این خانه بعدها توسط خانواده برادران خریداری شده است و دکتر برداران پزشک نامی کودکان در تبریز در این خانه زاده و پرورش یافته است.
وی در ادامه می گوید: این خانه پس از خانواده برداران توسط سید ابراهیم چرخچی ( داماد مشیر دفتر مسئول اداره مالیه آذربایجان ) که خانواده ای صاحب نام در تبریز بوده اند خریداری می شود و خانواده چرخچی بعدها به نام نیکدل تغییر نام می دهند.
اما آخرین مالک خانم عصمت السادات نیکدل بوده است که به دلیل اختلاف نظر با اداره کل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی و ناملایماتی که مدیرکل وقت میرا فرهنگی استان با این خانواده داشته است علاقه مند به فروش این خانه نبوده اند اما بعد ها با تدبیر و اقدام به موقع شهرداری تبریز و در راس آن شهردار منطقه ۸ این خانه خریداری شد و در حال حاضر در مراحل پایانی مرمت به سر می برد.
بازدید بیش از ۱۰ هزار نفر از خانه نیکدل
سرپرست سازمان توسعه گردشگری شهرداری تبریز با اشاره به استقبال خوب شهروندان و مهمنان از بازدید خانه نیکدل می گوید: بر اساس آمار ۱۰ هزار و ۹۴۵ نفر در تعطیلات نوروزی سال ۹۵ از خانه نیکدل تبریز بازدید کردند و با وجود اینکه این خانه برای اولین بار در معرض بازدید قرار می گرفت از استقبال خوبی برخوردار شد.
رضا خلیلی اضافه می کند: امسال همچون سال گذشته خانه نیکدل یکی از مقصد سفر اتوبوس های تبریز گردی خواهد بود و راهنمایان اتوبوس و راهنمای تخصصی حاضر در موزه درمورد خانه نیکدل اطلاعات لازم را به گردشگران ارائه خواهند کرد.
وی ادامه می دهد: شهرداری تبریز قصد دارد با اجرای برنامه های مختلف هنری میزبانی شایسته ای از مهانان نوروزی داشته باشد.
نیکدل کجاست؟
اگر شما هم علاقه مند با بازدید از خانه نیکدل شده اید می توانید با اتوبوس های تندرو خط ویژه BRT خود را به میدان ساعت برسانید و اگر پیاده راه مقصودیه را تا انتها طی کنید به مسجد کدخدا باشی که رسیدید درست در همسایگی دیوار به دیواری این مسجد پنجره های ارسی و درخت های بلند قامت و گچ بری های زیبای سرستون های این خانه برایتان خود نمایی خواهند کرد.
اگر شانس بیاورید و هنگام تاریکی هوا از آن محدوده عبور کنید نورپردازی زیبای نما شگفت زده تان خواهند کرد و مطمئنا در دل تاریکی ، شکوه این نمای زیبا را به تماشا خواهید نشست.