خواستم ازشون عکس بندازم، گفتند «تو روخدا اگه عکس هامونو تو روزنامه ها میزارین بگین ما جوون ها بیکاریم از شمال کشور به شهرتون اومدیم اگه کار باشه تو شهر خودمون می مونیم راستی عیدی ما یادتون نره.»
[بوی عید، رقص حاجی فیروز و بغض سنگین زیر نقاب]
روزهای پایانی سال نیز آیین خاص خود را دارد که یکی از این آیین ها پیدا شدن سر و کله انواع و اقسام حاجی فیروزها در لباس قرمز با صورت سیاه در گوشه و کنار شهر از پیاده روها حتی سر چهارراه ها و بین ماشین ها است.
حاجی فیروز یا خواجه پیروز، یک چهره افسانهای در فولکلورِ(فرهنگ و باور عامیانه) ایرانیان است که در واپسین روزهای سال بین مردم می آید تا خبر از آمدن نوروز دهد.
او در اسطوره ها یک مرد لاغراندام است هرچند که امروز حاجی فیروزهای چاق هم کم نداریم.
این حاجی فیروزها، سیاه رخ، با کلاه دوکی، گیوههای نوکتیز و جامه سرخ، همراه با دایرهزنگی و دنبک، به خیابان ها میآیند و به رقص، شیرینکاری و خواندن آوازِ کوبهای میپردازند.
‘حاجی فیروزه، سالی یه روزه،
همه میدونن، منم میدونم،
عید نوروزه، سالی یه روزه’
صورت آنها سیاه است چون گفته می شود آنان از دنیای مردگان بازگشته اند و در اسطوره ها آمده است که لباس سرخ آنان نیز نماد خون سرخ سیاوش و شادی آنان، شادی زایش دوباره طبیعت است که با خود رویش و برکت میآورند.
حاجی فیروز در حقیقت نماد نو شدگی زمین است و تقریبا همه مردم با دیدن چهره آنان شاد می شوند.
لباس قرمز آنان از دور زیبا است و برق می زند اما نزدیک که می شوی برخلاف گذشته ها، لباس فاخری بر تن ندارند.
این روزها شرایط به گونه ای تغییر کرده که جوانان بیکار، کودکان کار یا حتی گاهی متکدیان، لباس حاجی فیروز را به تن می کنند تا از مردم مژدگانی فرارسیدن سال نو را بگیرند.
هرچند واژگان بیکاری، کودک کار و خیابان و متکدی، ناخوشایند است و چهره بصری شهر را بر هم می زند اما لباس قرمز حاجی فیروز قادر است حتی تمام بار منفی این واژگان را بگیرد و رنگ و بویی تازه به چهره خاکستری شهر ببخشد.
دو کودک سر چهارراهی بین ماشین ها در لباس حاجی فیروز، می رقصند و می خوانند و وقتی چراغ سبز می شود برخی رانندگان که محو تماشای این دو کودک شده اند، حرکت نمی کنند و صدای کرکننده بوق ماشین ها آنان را به خود می آورد.
با این وجود، زور پیام شادی آنان به ترافیک های مقطعی و آلودگی صوتی ناشی از بوق ماشین ها می چربد.
کمی آن سو تر دو مردی که برخلاف همه حاجی فیروزهای دیگر، خیلی چاق هستند، هراسان داخل مغازه ای می دوند و پول های جمع آوری شده خود را به صاحب مغازه به امانت می سپارند تا پولشان همراه دیگر دستفروش ها گرفته نشود.
**حاجی فیروز شدن، تخصص می خواهد
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران می گوید: جشن ملی نوروز، دو مرحله قبل و بعد از نوروز دارد؛ قبل از نوروز آیین های خاصی مانند چهارشنبه سوری، نوروزخوانی و تکم خوانی برگزار می شود.
سیدحسن موسوی چلک در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می افزاید: یکی دیگر از آیین های قبل از نوروز نیز ‘اعلام عمومی آمدن نوروز از طریق حاجی فیروز’ است که شعرهای ویژه ای برای این زمان دارند اما به تدریج گاهی خودشان شعرهای دیگری نیز اضافه می کنند.
وی خاطرنشان می کند: افرادی که به ایفای نقش «حاجی فیروز» می پردازند، دست کم باید ضرب، رقص و ترانه را بدانند تا بتوانند خبر نوروز را به مردم بدهند و مردم نیز چون خبر شادی می شنوند به آنان مژدگانی می دهند.
وی تصریح می کند: در گذشته افرادی که به ایفای نقش حاجی فیروز می پرداختند، چهره های شناخته شده ای بودند اما امروز شرایط تغییر کرده و حتی افرادی که از شخصیت حاجی فیروز چیزی نمی دانند، نقش او را ایفا می کنند و پولی می گیرند که البته این مساله در کشورهای دیگر درباره «پاپانوئل» نیز اتفاق افتاده است.
**حاجی فیروز نقش تکدی گری را از بین می برد
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران تصریح می کند: فردی که تا دیروز متکدی و کودک کار بود امروز در لباس حاجی فیروز به ایفای نقش می پردازد و مهم این است که دیگر او نقش تکدی گری را ایفا نمی کند.
موسوی چلک می افزاید: نقش حاجی فیروز، نقشی است که ما به رسمیت می شناسیم و کسی حاجی فیروز را دستگیر نمی کند؛ البته نباید با حاجی فیروز برخورد کرد.
وی در پاسخ به این سئوال که آیا متکدیان و کودکان کار برای ایفای نقش حاجی فیروز نیازی به ساماندهی دارند یا نه، می گوید: حاجی فیروزها بطور قطع نیازی به ساماندهی ندارند؛ مداخلات نابجای دولتی می تواند وضعیت را بدتر کند؛ حاجی فیروز جزو آیین ایرانی بوده و اولین پیام آن، شادی است؛ حاجی فیروز آسیب اجتماعی نیست.
وی یادآور می شود: ویژگی حاجی فیروز این است که اگر یک ماه قبل یا بعد از عید نوروز بیاید کسی او را نمی پذیرد؛ اجازه دهیم که حاجی فیروزها با صدای بلند و با موسیقی و آواز، آمدن بهار را به مردم اعلام کنند.
**ارباب خودم، سامبولی بلیکم!
حاجی فیروزهای سرگردان این روزها زیادند، آنقدر زیاد که تقریبا هرجا بروی این آواز را می شنوی که:
ارباب خودم، «سامبولی بلیکم» !
ارباب خودم، سرِتو بالا کن!
ارباب خودم، لطفی به ما کن،
ارباب خودم، به من نیگا کن!
ارباب خودم، بزبز قندی،
ارباب خودم، چرا نمیخندی؟
آنان شعرها را خوب حفظ می کنند و پیام شادی به ما می دهند و اتفاقا بسیار هم زیبا است اما در کنار آن اگر گوشه چشمی به آن بغض سنگین ناشی از بیکاری یا فقر زیر نقاب آنان نیز توجه داشته باشیم، آسیب هایی را خواهیم دید که با حل آن آسیب ها، می توان حاجی فیروزهای واقعا شاد داشت نه ظاهرا شاد.
اجتمام**۹۱۸۵**۹۱۰۵**۱۰۲۱
گزارشگران: سادات حسینی خواه و آرزو نیکنام**انتشار: حسین نوروزیان

ايميل: news@.ir | شماره پيامک:000 |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
- استاندار: روابط ایران و روسیه با ظرفیتهای اقتصادی آذربایجانشرقی قابل توسعه است
- دیدار مردم تبریز با رهبر معظم انقلاب، رهتوشهای معنوی برای ماه مبارک رمضان
- ثبت نام نهایی ۲۲۱ نفر برای داوطلبی میان دوره ای مجلس شورای اسلامی در حوزه انتخابیه تبریز
- قالی بافی هویت بخشی از مناطق کشور است/نمیتوان بیمه آن را حذف کرد
- آنچه دیگران میگویند با آنچه که ما در ایران داریم زمین تا آسمان فاصله دارد/ به دنبال جنگ نیستیم
- دیپلماسی شهری شاه کلید تعمیق ارتباط بین شهرهای جهان
- نماینده تبریز خواستار اصلاح تخصیصهای بودجهای به آذربایجانشرقی شد
- تبریز پایتخت «محیط زیست کشورهای آسیایی» در سال ۲۰۲۵ شد
- تجلی بصیرت ملی در آذربایجان شرقی
- خط فقر ۳۵ میلیون تومان است؟ / پیشبینی مهم یک کارشناس درباره نرخ تورم در سال آینده
- برگزاری هفته فرهنگی تبریز در تهران با حضور رئیس جمهور
- ساخت چهار پروژه کلان منطقه آزاد ارس اغاز شد
- کُرنشی در پیشگاه یک «والنتاین» خودی / حمید آرش آزاد
- همت دولت وفاق ملی برای نوسازی صنایع آذربایجان شرقی
- هشت هزار و ۲۰۰ واحد مسکونی در آذربایجانشرقی به بهرهبرداری رسید
- استاندار آذربایجان شرقی: رسیدن از حرف به عمل وظیفه کنونی ماست
- آغاز ثبتنام نهایی انتخابات میاندورهای مجلس در تبریز از امروز
- اجرای کشاورزی حفاظتی در ۵۰۰ هزار هکتار از اراضی آذربایجان شرقی
- خشکی دریاچه ارومیه موجب کاهش بارندگی در حوضه پیرامونی شده است
- تبریز، قلب تپنده فرهنگ و تمدن ایران
- مردم آذربایجان پیشگام در حمایت از نظام و رهبری هستند
- ۱۰۰ هزار تن سیب زمینی مازاد بر مصرف در آذربایجان شرقی
- نوین: عدم برنامهریزی در تولید و صادرات عامل گرانیهاست
- بانکهای آذربایجان شرقی ۷۱.۲ درصد تسهیلات اشتغالزایی ابلاغی را پرداخت کردند
- معرفی جاذبههای فرهنگی هنری اقتصادی تبریز در تهران/شبهای موسیقی تا همایش سرمایه گذاری
- تبریز در قلب پایتخت
- با کمبود سالن به دلیل تعدد برنامه های فرهنگی هنری در استان مواجه هستیم
- خروجی هفته فرهنگی تبریز در تهران باید با دستاورد همراه باشد
- یونسکو ثبت جهانی روستای کندوان را بررسی میکند
- ۳۰ هزار هکتار از مساحت آذربایجانشرقی را تالاب ها تشکیل میدهد