کهن شهر تبریز از شاخص های تمدنی ایران زمین در حداقل ۸۰۰ سال گذشته محسوب می شود.

به گزارش ایرنا، هر چند اغلب آثار تاریخی معظم باقی مانده از هفت بار پایتختی تبریز در دوره های تاریخی بر اثر ۱۲۲ زلزله رخ داده از بین رفته اند، با این وجود این کهن شهر هنوز نیز میزبان سازه های قدیمی زیادی است که نماد هویتی آن محسوب می شوند.
خانه های تاریخی از جمله بناهای میراثی تبریز محسوب می شود که بنا به اقوال مختلف، تعدادشان از ۵۰۰ مورد نیز فراتر می رود.
فارغ از اینکه تعداد دقیق خانه هایشان تاریخی تبریز کدام است، در تایید فراوانی این بناها همین بس که حدود ۱۲ سال قبل آقای تقی زاده، مدیرکل وقت میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان شرقی در بازدید استاندار وقت از عابرگذر ‘تربیت’ اعلام کرد تنها در کوچه کرباسی این خیابان ۱۴ خانه تاریخی شناسایی شده است.
اهمیت مرمت، بازسازی و دادن کاربری عمومی به خانه های تاریخی را می توان در موفقیت این رویکرد در جذب گردشگر در شهرهایی مانند کاشان مشاهده کرد.
این در حالی است که بدون شک تبریز به دلیل موقعیت جغرافیایی- سیاسی خاص آن در تاریخ ایرانی به ویژه ۲۰۰ سال اخیر، جایگاهی به مراتب بالاتر داشته است.
از این رو شناسایی، ثبت، مرمت و عمومی سازی خانه های تاریخی تبریز از دو جنبه ‘شناساندن داشته های آن به گردشگران و علاقه مندان’ و نیز با لحاظ برنامه ‘تبریز ۲۰۱۸’ ضرورت عینی است.
البته اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی و شهرداری تبریز در سال های اخیر گام های ارزشمندی در این باب برداشته اند که لازم اما ناکافی بوده است.
در این میان ورود مناطق مختلف شهرداری تبریز به امر تملک و مرمت خانه های این کهن شهر به عنوان اقدامی مصداق مدیریت شهری در خور اهمیت است.
خانه های حیدرزاده، کوزه کنانی، گنجه ای، علی مسیو و حریری تنها نمونه ای از صدها خانه تاریخی تبریز هستند که بازسازی و با کاربری های عمومی با اولویت موزه در دسترس علاقه مندان و گردشگران قرار گرفته اند.
تملک و مرمت خانه ستارخان سردار ملی نیز اقدام ارزنده ای در حوزه احیای خانه های تاریخی است که متاسفانه موزه آن از سال ۱۳۸۹ تعطیل شد.
البته روس ها نیز به هنگام اشغال تبریز در تابستان ۱۲۹۰ شمسی، خانه های اغلب سران مجاهدان و بازرگانان سرشناس حامی انقلاب مشروطه را به توپ بستند و با دینامیت ویران کردند که خانه ستارخان و باقرخان در محله های امیرخیزی و خیابان از برجسته ترین آنها بودند.
در نهایت باید گفت که خانه های تاریخی، ثروت بزرگ معنوی و میراثی تبریز محسوب می شوند که علاوه بر پیوند دادن نسل حاضر و آیندگان به اسلاف شان، نقش بی بدیلی در شناساندن غنای فرهنگی این کهن- کلان شهر در سطح ملی و فراملی دارد.
انتشاردهنده: محمد عزیزی راد