گردشگری پزشکی به عنوان شاخه‌ای از گردشگری سلامت نسبت به سایر شاخه‌های آن به سرعت رشد کرده و بسیاری از کشورها در حال حاضر برنامه‌های قانونی و عملی در آن به کار می‌برند اما با وجود ظرفیت‌های عظیم درجذب گردشگری سلامت در برخی استان‌های کشورمان و در رأس آنها استان آذربایجان‌شرقی کمترین بها به این مسئله داده می‌شود.

به گزارش پایگاه خبری بامداد تبریزبه نقل از فارس، در عصر کنونی،گردشگری به عنوان عاملی مهم و تاثیرگذار در رشد کشورها و ملت‌ها به حساب می‌آید.

در واقع، در سال‌های اخیر صنعت گردشگری به یکی از پردرآمدترین صنایع دنیا تبدیل شده و رقابت فشرده‌ای در بین بسیاری از کشورهای جهان برای جذب گردشگر به چشم می‌خورد.

گردشگری با اهداف متنوعی مانند بازدید از منابع طبیعی، جاذبه‌های تاریخی و آثار باستانی، به دست آوردن سلامت جسمی و روحی انجام می‌گیرد.

با این وجود جهانی شدن بهداشت و درمان منجر به وجود آمدن شکل جدید از گردشگری شده است که معمولا به عنوان گردشگری سلامت شناخته شده است.

گردشگری پزشکی به عنوان شاخه‌ای از گردشگری سلامت نسبت به سایر شاخه‌های آن به سرعت رشد کرده است و بسیاری از کشورها در حال حاضر برنامه‌های قانونی و عملی در آن به کار می‌برند اما با وجود ظرفیت‌های عظیم در جذب گردشگری سلامت در برخی استان های کشورمان و در رأس آنها استان آذربایجان شرقی کمترین بها به این مسئله داده می‌شود.

علی صابری، راننده مسیر جلفا به تبریز که در زمینه جذب گردشگر خارجی سلامت در استان فعالیت می‌کند، در این ارتباط در گفت‌وگو با خبرنگار فارس می‌گوید: اکثر مسافرانی که از کشورهای آذربایجان، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان به این استان وارد می شوند، برای درمان است و از این رو ضروری است با ارائه برخی تسهیلات و خدمات بهتر و به خصوص فراهم کردن برخی زیرساخت‌های اقامتی و رفاهی بیش از اینها در جذب این‌گونه گردشگر به موفقعیت‌های بزرگی دست یافت.

این شهروند شهرستان جلفا می‌افزاید: بیماران خارجی با ورود به کشورمان احساس می‌کنند که در زمینه گردشگری سلامت متولی خاصی وجود ندارد و از این رو ضروری است، متولیان و دستگاه‌های ذی‌ربط بیش از اینها به این امر توجه داشته باشند.

براساس سند چشم‌انداز١۴٠۴ پیش‌بینی شده که حدود ٢٠ میلیون نفر گردشگر سلامت در کشور جذب شود، ولی در حال حاضر این رقم حدود یک میلیون گردشگر است، بنابراین برای تحقق این مسئله ضرورت دارد ضمن بررسی و کنکاش موانع و چالش‌های پیش روی صنعت گردشگری سلامت کشورمان، باید به سمت رفع آن و فعال‌سازی این حوزه پیش برویم.

حال ناخوش گردشگری سلامت در آذربایجان شرقی

علی محمدی، یکی از کارکنان بیمارستان‌های تبریز نیز در این باره در گفت‌وگو با گزارشگر فارس با تاکید بر اینکه در حال حاضر برخی افراد ناآشنا و به عبارت دیگر دلال به خاطر کسب سود فراوان بیماران را از کانال‌های نامشخصی وارد استان و شهر تبریز می‌کنند، یادآور شد: استان آذربایجان‌شرقی و در رأس آنها شهر تبریز باد داشتن پزشکان و متخصصان زبده و به خصوص بیمارستان‌های مجهز ظرفیت‌های بالقوه‌ای را برای جذب گردشگر خارجی است.

وی با بیان اینکه بیشتر مراجعه‌کنندگان به بیمارستان‌های شهر تبریز از کشورهای منطقه از جمله آذربایجان، نخجوان، عراق و … هستند، می‌افزاید: این امر بیشتر به دلیل اشتراکات تاریخی، فرهنگی و دینی کشورهای منطقه بوده است که متاسفانه در سال‌های اخیر به خاطر نبود یک سیاست منسجم، زیرساخت‌های لازم، گزینه‌های درمانی بالا و نبود بیمارستان‌های مجهز ویژه گردشگران خارجی روز به روز تعداد آن کاهش می‌یابد.

گردشگری درمانی به دلیل ارزآوری بالای آن این انگیزه و فرصت را به مراکز درمانی هر استان می‌دهد تا اینکه از توانمندی‌ها و ظرفیت‌های درمانی خود در خدمت‌رسانی به بیماران خارجی استفاده کرده و موجب افزایش تعداد گردشگران خارجی سلامت در کشور شوند.

افزایش شمار گردشگران موجب رونق یافتن کسب و کار و افزایش درآمد شرکت‌ها و موسساتی می‌شود که در این عرصه فعالیت و کارآفرینی می‌کنند. توسعه گردشگری؛ به ویژه در کشورهای کمتر توسعه یافته، عامل موثری برای مقابله با فقر است و موجب افزایش درآمد قشرهای مختلف جامعه و توزیع عادلانه ثروت، کاهش نرخ بیکاری و رونق اقتصادی و در نتیجه بهبود سطح رفاه و کیفیت زندگی مردم می‌شود.

فرهاد حسنی، متخصص بیماری‌ها داخلی هم در این ارتباط در گفت‌وگو با فارس می‌گوید: پزشکان و متخصصان ایرانی در بسیاری از زمینه‌های پزشکی در حوزه بین‌المللی جزو سرآمدترین کشورهای دنیاست که باید از این ظرفیت برای توسعه و رونق صنعت گردشگری سلامت بهره‌مند شد.

این متخصص با تاکید بر اینکه در سال‌های اخیر گردشگری سلامت و مراقبت‌های بهداشتی در دنیا رشد سریعی داشته است، تصریح کرد: با تبلیغات اصولی، ایجاد برخی تسهیلات رفاهی و خدماتی و در این میان با شناساندن توانایی‌های کشورمان می‌توان از این صنعت برای رونق اقتصادی استفاده کرد.

وی اضافه می‌کند: بیماران خارجی مراجعه‌ کننده به این استان و شهر تبریز بر این باور هستند که ایران پزشکان و مختصصان خوبی دارد اما به خاطر برخی مشکلات رفاهی و خدماتی همچنین نبود بعضی از زیرساخت‌ها از جمله خدمات نقل و انتقال، اقامت و … آنها را از آمدن دوباره به کشورمان بازمی‌دارد.

در عصر جهانی شدن، بیماران درحال خرید خدمات مناسب سلامت در سرتاسر جهان هستند و این امر به توسعه گردشگری سلامت منجر شده است.

کارشناسان این حوزه معتقد هستند، دلیل ناشناخته ماندن گردشگری پزشکی، نبود تبلیغات مناسب در خارج و حتی داخل کشور بوده است و در واقع، کار فرهنگی بسیار اندکی در این زمینه صورت گرفته است.

ایران با داشتن آب و هوایی چهار فصل، جاذبه‌های بی‌شمار گردشگری، تاریخی، مذهبی، طبیعی و درمانی، فرصت‌های متعددی برای جذب گردشگر دارد.

پایین بودن هزینه‌های درمانی در مقیاس جهانی و منطقه‌ای، از جمله مؤلفه‌ های مثبت در ورود گردشگران پزشکی به ایران به شمار می‌رود.

در هر حال، امیر کریم‌خانی، پژوهشگر با آسیب‌شناسی موانع و تنگناهای جذب گردشگر خارجی سلامت در کلان‌شهر تبریز نیز بر این باور است: گردشگری سلامت نوعی مسافرت است که علاوه بر تفریح، فراغت و آسایش، سلامت و مراقبت‌های پزشکی را نیز به همراه دارد.

وی با تاکید بر اینکه این صنعت به سرعت در حال تبدیل به صنعتی جهانی است، اظهار می‌کند: پیشرفت‌ها و دستاوردهای پزشکی و سطح بالای تجهیزات بهداشتی درمانی در ایران، امکان و فرصت‌های جدیدی را برای حوزه گردشگری به ویژه در زمینه جذب گردشگری سلامت ایجاد کرده که از جمله استان‌ای مستعد گردشگری سلامت در ایران، استان آذربایجان‌شرقی است.

این محقق می‌گوید: شهر تبریز، مرکز استان و قطب اصلی ارائه انواع خدمات برتر پزشکی، در سطح ملی و بین‌المللی از جایگاه ویژه ای برخوردار است، در همین راستا با فراهم کردن زیرساخت‌های حمل و نقل، مراکز اقامتی، مراکز تفریحی و گردشگری و … می‌توان در جذب گردشگر درمانی و پزشکی در این شهر گام‌های موثری برداشت.

کریم خانی با تاکید بر اینکه شناخت نیازها و مشکلات طرف تقاضا در مباحث مرتبط با گردشگری از ضروریات برنامه‌ریزی و مدیریت در همه ابعاد است، می‌افزاید: کلان‌شهر تبریز در بخش گردشگری سلامت از ظرفیت مطلوبی برخوردار است و به نظر می‌رسد که این استان در خصوص استفاده از ظرفیت جاذبه‌های گردشگری باید این بخش را در اولویت قرار دهد.

به گفته وی، تبلیغات نامحدود در زمینه توسعه گردشگری سلامت، قوانین و مقررات سخت دولتی، کمبود جذابیت‌های گردشگری، مشارکت ناکافی بین هتل‌ها و بیمارستا‌ها، نبود برند مناسب، بالا بودن هزینه‌های اسکان و درمان برای بیماران خارجی و آشنایی ناکافی پزشکان و کادر بیمارستان با زبان‌های خارجی و … از جمله موانع و تنگناهای جذب گردشگر خارجی سلامت در شهر تبریز است.

این پژوهشگر افزود: برای رفع این موانع و چالش‌ها تعیین و تعریف دقیق نقش و سهم هر شهر در صنعت گردشگری سلامت ایران، تدوین برنامه جامع گردشگری سلامت شهر تبریز، تشویق و ترغیب مراکز درمانی برای اخذ مجوزها و استانداردهای بین‌المللی گردشگری سلامت، رقابتی‌تر شدن مراکز درمانی، ارتباط بهتر کادر درمانی بیمارستان‌ها و آموزش آنها به زبان انگلیسی و طراحی ساختار کارآمد همکاری و مشارکت بین کارگزاران و فعالان بخش خصوصی و دولتی این حوزه ضروری است.

نسخه ای برای توسعه صنعت گردشگری سلامت آذربایجان

از سویی، براساس اطلاعات موجود طــی ســال‌های اخیــر اســتان آذربایجان‌شــرقی بــا توجــه بــه ظرفیت‌هــای موجــود پذیــرای گردشــگران ســلامت از اســتان‌های همجــوار و نیــز شــمال عــراق، نخجــوان و باکــو و… بــوده اســت.

برخـی بیمارسـتان‌های استان آذربایجان‌شرقی که به صـورت تخصصـی در زمینـه گردشـگری سـلامت و گردشـگری پزشـکی فعالیـت می‌کننـد، از جمله آنها می‌توان به بیمارسـتان‌های عالی‌نصـب، شـهید مدنی، امام رضا(ع)، شـمس، بهبـود، امیرالمؤمنین(ع)، اسـتاد شـهریار، نور نجات و … در شهر تبریـز و امیرالمؤمنیـن(ع) مراغـه، امام خمینی(ره) سـراب، امام خمینی(ره) میانـه، دکتر صادقی آذرشـهر و … اشاره کرد.

از سوی دیگر به عقیده بسیاری از متخصصان این عرصه، اســتان آذربایجان‌شرقی و در رأس آنها شهر تبریز زمانی می‌تواند به عنوان استان و شهری پیشــرو در گردشــگری ســلامت در ســه حــوزه پزشــکی، درمانــی و تندرســتی مطرح باشد که به راهبردهای چون افزایش همکاری‌ها و تعاملات بین بخشی سازمان‌های مرتبط برنامه‌ریزی در جهت افزایش تعاملات بین‌المللی و ارائه خدمات ویژه در بیمارستان‌های استان جهت گردشگران سلامت رسیده باشد.

بنابراین اجرای سیاست‌های عملیاتی نظیر صــدور مجــوز فعالیــت بــه شــرکت‌ها و دفاتــر متقاضــی فعالیــت در زمینـه گردشــگری ســلامت و تســهیل در صــدور ویــزا، تأمین امکانات رفاهی گردشگران سلامت، اطلاع‌رســانی و تبلیغــات، حضــور در نمایشــگاه‌های بین‌المللــی گردشــگری سـلامت و تهیـه، تولیـد و پخـش برنامه‌هـای دیداری و شـنیداری از شـبکه‌های بین‌المللــی و برگزاری نشست‌های علمی و دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت برای رسیدن به اهداف کلانی چون جذب بیشتر توریسم سلامت، ارتقا خدمات تشخیصی و درمانی پزشکی و مراقبت پرستاری به گردشگران، کاهش زمان انتظار خدمات تشخیصی و درمانی و افزایش رضایتمندی بیماران خارجی ضروری است.

گزارش از: موسی کاظم زاده