تبریز به داشته‌هایش می‌نازد و استاد حسین کاظمی حامد یکی از داشته‌ های افتخارآمیز این شهر است که با بافت فرش‌های جام جهانی از سال ۱۹۹۸ تا کنون به عنوان سفیر فرهنگی فرش ایران در دنیا نام کشورمان را جاودانه و ماندگار می‌کند.

به گزارش پایگاه خبری بامدادتبریزبه نقل از فارس، وقتی که ایران برای اولین بار به جام جهانی راه یافت، استاد حسین کاظمی حامد با چرخش نخ‌ها و جلوه‌گری رنگ‌ها و رقص انگشتان خود بر کمند تار و پود دار سمفونی عشق به وطن را نواخت و به این ترتیب شورانگیزترین و زیباترین هنر ایرانی را در قالب تابلو فرش جام جهانی آفرید.

فرش بی‌بدیل‌ترین هنر ایرانی و شاهکار انسانی است که مقام انسانی او را از فرش تا به عرش پیوند زده و رنگ‌ها و نقوش زیبای فرش، ایرانی فرهنگ‌دوست را شهره آفاق کرده است.

فرش این هنر زیبا با سرانگشتان نیاز هنرمندانی به هم گره می‌خورند که طرح در طرح و رج به رج آن با عشق و علاقه‌ای که بافندگان آن دارند و با خون این هنرمندان آمیخته شده است، به هم پیوند می‌خورند.

چرا که هنرمند فرش، روح در کالبد تابلو فرش ایرانی می‌دمد و زبان تحسین هر بیننده‌ای را به سوی خود جلب می‌کند و این‌گونه می‌شود که تابلو فرش ایرانی زینت‌بخش تالارها، سرسراها، موزه‌ها و هتل‌ها می‌شود و نقش خاطره می‌زند بر ذهن و دل هر فردی که عاشق و دلباخته فرهنگ و هنر این مرز و بوم است.

تبریز به داشته‌هایش می‌نازد و استاد حسین کاظمی حامد یکی از داشته‌های افتخارآمیز این شهر است که با استفاده از هنر زیبای فرش نام تبریز و ایران را در دنیا ماندگار کرده است.

او از کودکی با هنر زیبای فرش مانوس شده است، وقتی می‌خواست الفبای فرش را بیاموزد ۶ سال بیشتر نداشت که اولین گره‌های فرش را زد و وقتی به ۱۰ سالگی رسید، پدرش را از دست داد.

فقدان پدر باعث شد که مادر بار زندگی را بر دوش بکشد و او نیز در کنار مادر همزمان با تحصیل و در ایام فراغت تابستان در کارگاه فرش‌بافی کار می‌کرد و مزد می‌گرفت تا به کمک مادر بتوانند چرخ زندگی را بچرخانند.

اولین تابلو فرشی که او با دستان کوچک خود بافته است، طرح دختری بود که گربه‌ای در آغوش داشت،وی می‌گوید: «خیلی با عشق و علاقه این فرش را بافته‌ام حتی شب‌ها نیز آن را می‌بافتم تا هر چه زودتر تمام شود.»

استاد حسین کاظمی رفته رفته کارهای خود را به سمت طراحی چهره و بافت برخی چهره‌های مشهور نیز هدایت کرد و در ابتدای سال‌های جوانی عکس یکی از خوانندگان مشهور ترکیه را بافته بود، در ادامه اضافه می‌کند: «اولین فرش پرتره‌ای که بافتم مربوط به یکی از خوانندگان ترکیه بود که این تابلو فرش را به عنوان هدیه برایش فرستادم و با استقبال بسیاری زیادی مواجه شد.»

کاظمی تاکید می‌کند: در بین کارهایم، پرتره بازیکنان بزرگ فوتبال مانند «بکن بائر» و «سپ پلاتر» رئیس فدراسیون فیفا را در قالب تابلو فرش جام جهانی ۲۰۰۶ در ابعاد ۳*۲ کار کرده‌ام.پرتره شهردار ژاپن، رئیس مجلس ژاپن همچنین پرتره «جانی اینفانتینو» رئیس جدید فیفا را نیز در قالب تابلو فرش به تصویر کشیده‌ام و در کنار آنها عکس شخصی خودم را نیز کار کرده‌ام.

حالا وی به عنوان بنیانگذار بافت فرش‌های جام جهانی فوتبال در دنیا شناخته شده است،تابلو فرش‌هایی که استاد کاظمی به صورت تخصصی روی آنها کار می‌کند، روزها برای طراحی آن وقت می‌گذارد و با عشق و علاقه وصف‌ناشدنی این فرش‌ها را می‌بافد.

حکایت تولد اولین فرش جام جهانی فوتبال

حالا که صحبت‌هایم با استاد کاظمی به اینجا رسیده است، از حکایت تولد فرش‌های جام جهانی می‌پرسم و او می‌گوید: حکایت تولد فرش‌های جام جهانی از سال ۱۹۹۸ آغاز شد، زمانی که ایران برای اولین بار به جام جهانی صعود کرد و شادی زائدالوصفی همه ایران را فرا گرفت.

آن زمان خواستم خوشحالی خودم را در قالب هنر زیبای فرش به دنیا نشان دهم، بنابراین مدت‌ها روی طرح این فرش فکر کردم و سرانجام تصمیم گرفتم آن را عملی کنم.

طراح و ایده پرداز اصلی این کار خودم بودم ولی به علت مشغله زیاد کاری و وقت اندکی که داشتم، به سراغ استاد بدیع‌القلم خیابانی که بزرگترین طراح فرش هستند، رفتم و خواستم که طراحی این فرش را بر عهده بگیرند.

اولین فرش جام جهانی در دست زین‌الدین زیدان

به این ترتیب بود که اولین فرش جام جهانی فوتبال بعد از صعود ایران به جام جهانی ۱۹۹۸ فرانسه آغاز شد و استاد کاظمی این تابلو فرش را به همراه همسرش و با استفاده از ۱۵ رنگ در مدت سه ماه و ۱۵ روز بافته و به اتمام رساند.

در اولین تابلوفرش جام جهانی، طرح برج ایفل فرانسه، کاپ جام جهانی، مستطیل سبز فوتبال، طبق گروه‌بندی‌های انجام شده اسم و پرچم کشورها، دریک حاشیه آن پرچم کشور میزبان و در حاشیه دیگر پرچم جمهوری اسلامی ایران و کبوتران صلح و دوستی بافته شده است.

ابعاد اولین تابلو فرش جام جهانی ۱۹۴*۱۷۰ بوده و در یک متر مربع آن ۴۹۰ هزار گره زده شده است و رج شمار آن نیز ۵۰ است.

استاد کاظمی اولین تابلو فرش جام جهانی را به زین‌الدین زیدان بازیکن مطرح دنیا اهدا کرده است و اکنون در کلکسیون وی موجود است.

اهدای دومین تابلو فرش جام جهانی به فلیپ تروسیه مربی کشور ژاپن

حالا چهار سال از بافت اولین فرش جام جهانی می‌گذرد و استاد کاظمی در فکر طراحی دومین فرش جام جهانی سال ۲۰۰۲ کره جنوبی و ژاپن است، او مصمم شده اصالت فرش ایرانی را در تابلو فرش‌های جام جهانی به رخ دنیا بکشد.

و به این ترتیب دومین تابلو فرش جام جهانی به صورت دو شیفت بافته می‌شود و جنس نخ‌های به کار رفته در این تابلو فرش ابریشم و مرینوس بود.

استاد کاظمی می‌گوید: جام جهانی ۲۰۰۲ به صورت مشترک در کره جنوبی و ژاپن برگزار می‌شد بنابراین طبق گروه‌بندی ۱۶ تیم در ژاپن و ۱۶ تیم در کره جنوبی حضور داشتند و در حاشیه این تابلو فرش معبد ژاپن و نمادهای کشورکره جنوبی طراحی شده بود و از آن جایی که ایران در این جام جهانی حضور نداشت، فقط پرچم جمهوری اسلامی در این فرش در نظر گرفته شده بود.

در دومین فرش جام جهانی نیز نماد قاره‌ها و نژادهای دنیا همچون سبز و سرخ و سفید، سیاه و کبوتران صلح و دوستی به چشم می‌خورد.

دومین تابلو فرش جام جهانی نیز در پایان کار به مربی کشور ژاپن «فلیپ تروسیه» اهدا شد.

خودنمایی نقشه جغرافیایی آلمان در سومین تابلو فرش جام جهانی

سومین تابلوفرش جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان است که امروز در دست یک ایرانی مقیم فرانسه است که آن را در نمایشگاه‌های بین‌المللی شرکت می‌دهد و هر وقت هم در داخل کشور نمایشگاهی برگزار شود، آن را برای حضور در نمایشگاه به داخل کشور می‌آورد.

در این تابلو فرش طرح استادیوم فوتبال آلمان، پرچم کشورهای شرکت‌کننده، نمادهای مطرح و شناخته شده کشور آلمان، نقشه جغرافیایی آلمان، دروازه ورودی آلمان و … طراحی و بافته شده است.

بافت چهارمین فرش جام جهانی در ژاپن

چهارمین تابلو فرش جام جهانی مربوط به ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی است که بافت آن در محل سفارت جمهوری اسلامی ایران در ژاپن آغاز شد و در مراسم آغاز آن ۳۰۰ نفر مهمان از ایرانیان مقیم ژاپن و سفیران فرهنگی و همچنین از شهروندان ژاپنی دعوت شده بودند و سید عباس عراقچی به عنوان سفیر ایران در ژاپن اولین گره فرش جام جهانی ۲۰۱۰ را زد و بعد نمایندگان مجلس ژاپن، رئیس موزه ملی نیز گره‌های نمادینی بر این تابلو فرش زدند و پس از آن بافت این فرش به صورت رسمی آغاز شد.

این فرش در ابعاد ۲۰۰*۱۲۵ و رج شمار ۵۰ از جنس کرک ابریشم با بیش از ۲۵۶ رنگ و تعداد ۲ میلیون گره بافته شده است. بنا به گفته استاد کاظمی۷۰ درصد رنگ‌های استفاده شده گیاهی و ۳۰ درصد آن شیمیایی بود.

این تابلو فرش نفیس در زمان بازی‌های جام جهانی ۲۰۱۰ در سفارت ایران در آفریقای جنوبی به نمایش در آمده است.

در این فرش که برای اولین بار در تاریخ ایران و ژاپن با مجوز رسمی از سازمان بازرگانی و مرکز ملی فرش ایران در کشور ژاپن طراحی و بافته شدف شعر جام جهانی با خط “بنان” ترسیم شده و دور این اثر با هنر صوفی‌بافی مزین شده است.

در قمست پایین تابلو فرش کوه “فوجی یاما” و “صحرای آفریقای جنوبی” و در وسط آن کره خورشید که نشانگر گرمایش فوتبال در جهان است، خودنمایی می‌کند.

پرچم جمهوری اسلامی ایران و ژاپن در سمت راست و چپ و پرچم‌های ‪ ۳۲کشور حاضر در جام جهانی طبق گروه‌بندی فیفا نیز در این تابلو فرش بافته شده است.

در آخرین قسمت بالای فرش پرچم سه تیم رده‌بندی نیز به نمایش گذاشته شده است.این فرش در حدود دو سال و توسط دو نفر بافته شده است.

رونمایی پنجمین فرش جام جهانی با حضور رئیس فیفا در برج میلاد

پنجمین تابلوفرش جام جهانی مربوط به ۲۰۱۴ برزیل است که این تابلو فرش با تلاش‌های شبانه‌روزی استاد کاظمی به همراه همسرش طی ۱۶ ماه بافته شده است.

دربافت این تابلوفرش از ۱۱ رنگ گیاهی چله ابریشم استفاده شده، نوع پشم دست‌ریس کردستان(بیجار) به شیوه دو پود لول بافت و با گره متقارن با چله ابریشمی بافته شده و حدود ۳ میلیون گره بر آن زده شده است و بسیاری از شخصیت‌ها در مراحل مختلف بافت گره‌های افتخاری بر این فرش زده‌اند.

استاد کاظمی در مورد طرح‌های این فرش می‌گوید: نقشه این تابلوفرش برگرفته از یک قالیچه با طرح گلدانی کاشان است که متعلق به اواخر دوره قاجار بوده و در گنجینه موزه فرش ایران نگهداری می‌شود.

وی ادامه داد: آن چه که در تابلو فرش جام جهانی ۲۰۱۴ برزیل به عنوان نماد و طرح استفاده شده است، می‌توان گفت رنگ زرد به عنوان حاشیه آن مطابق با رنگ تیم ورزشی کشور برزیل انتخاب شده و به جای گلدان از کاپ جام جهانی استفاده شد.

در این تابلوفرش مجسمه حضرت عیسی مسیح که بر فراز کوهی مشرف بر شهر «ریودوژانیرو» است در یک سمت و مقبره کوروش در سمت دیگر جلوه بسیار زیبایی به این تابلو فرش بخشیده است. این دو طرح به عنوان نمادهای ملی و فرهنگی دو کشور ایران و برزیل به دنیا معرفی شده است.

رونمایی فرش جام جهانی۲۰۱۴ برزیل در سالن اجلاس کشورهای اسلامی و همین‌طور در برج میلاد با حضور بلاتر- رئیس فیفا انجام شد.

فرش ایران سفیر فرهنگی در جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه

این روزها و در آستانه آغاز رقابت‌های جام جهانی فوتبال رونمایی از ششمین فرش جام جهانی ۲۰۱۸ روسیه بازهم خبرساز شده‌اند.

استاد حسین کاظمی در مورد بافت فرش جام جهانی ۲۰۱۸ می‌گوید: اولین گره فرش جام جهانی ۲۰۱۸ توسط مسعود سلطانی‌فر وزیر ورزش و جوانان زده شد و پس از آن بافت فرش آغاز شد، در اواسط کار «جانی اینفانتینو» رئیس جدید فیفا نیز گره دیگری بر آن زد.

وی اضافه کرد: بافت این فرش‌ در طول ۶ ماه و ۱۵ روز به پایان رسیده است. این آثار حاصل همراهی تیم چند نفره است و طراحی آن به عهده مهدی شاهی با همکاری حامد حیدری بوده است.

در بافت این فرش‌ها، از نقوش اسلیمی و گل رز که نماد فرش تبریز است،استفاده شده و تار و پود آن نیز از کرک ابریشم و مرینوس است.

مواد اولیه آن نیز درجه یک بوده و ۵۰ درصد آن گیاهی و ۵۰ درصد شیمیایی بوده و بیشتر از ۲۵۰ رنگ در آن استفاده شده است. رج آن ۵۰ بوده و در هر متر مربع ۴۹۰ هزار گره ترکی زده شده است.

بسیاری از مسوولان کشوری و استانی از جمله استاندار، شهردار، رئیس شورای شهر تبریز در مراحل بافت این فرش گره‌های نمادینی به این فرش زده‌اند و اتمام کار این فرش نیز توسط استاندار آذربایجان‌شرقی قیچی‌زنی شده است.

فرش‌های بافته شده برای جام جهانی جهانی ۲۰۱۸ روسیه به موزه‌ها اهدا می‌شود.یک تخته فرش به موزه آستان قدس رضوی، یک تخته فرش به موزه فدراسیون فوتبال ایران، یک تخته فرش به موزه فدراسیون روسیه و یک تخته فرش به موزه فوتبال فیفا اهدا می‌شود.

آن چنان که استاد کاظمی می‌گوید: علاوه بر این چهار تخته فرش، سه عدد تابلوفرش نیز به تیم‌های هم‌گروهی ایران یعنی تیم پرتغال، اسپانیا و مراکش اهدا می‌شود.

وی ادامه داد: همچنین در صورت صعود ایران به مرحله بالاتر، یک تخته فرش نیز به تیم مقابل اهدا خواهد شد.

کاظمی افزود: تمامی این آثار با حمایت مالی شرکت SUN AI CARPET ژاپن و عادل غیبی نماینده ایرانی این شرکت به انجام رسیده،همچنین یک تخته فرش از تمامی فرش‌های ذکر شده در شرکت و نمایشگاه دائمی فرش در شرکت SUN AI CARPET ژاپن وجود دارد.

در فرش‌های جام جهانی فوتبال ۲۰۱۸ روسیه، نمادهای ملی که نشانگر فرهنگ اصیل ایرانی در دنیا هستند، وجود دارد، نمادهایی همچون مقبره‌الشعرا، حافظیه، ۳۳ پل اصفهان، بارگاه ملکوتی امام رضا علیه السلام و میدان آزادی به چشم می‌خورد. طرح‌های هر کدام از فرش‌های اهدا شده به موزه‌های مختلف متفاوت است.

کبوتران صلح و دوستی به پرواز درمی‌آیند

در تمامی آثار منحصر به‌فرد استاد کاظمی،کبوتران صلح و دوستی به پرواز درمی‌آیند، می‌گوید:« آنقدر علاقه‌مند و دوستدار صلح و دوستی در جهان هستم که همیشه نماد کبوتران سفید در تمامی فرش‌های جام جهانی دیده می‌شوند، به طوری که نام این فرش‌ها را فرش صلح و دوستی جام جهانی گذاشته‌ام.»

از آن جایی که میلیون‌ها نفر بیننده و تماشاگر در دنیا جام جهانی فوتبال را نظاره‌گر هستند،بنابراین این فرش‌ها نیز صلح را در جهان به بینندگان منتقل می‌کنند.

کبوتران صلح و دوستی،کاپ‌های جام جهانی فوتبال، نام و پرچم کشورهای راه یافته به جام جهانی و مستطیل سبز فوتبال از جمله طرح‌هایی هستند که در تمام تابلوفرش‌های جام جهانی به چشم می‌خورند.

استاد کاظمی با یک دنیا عشق و محبت در مورد هر کدام از فرش‌های جام جهانی صحبت می‌کند، از دنیای رنگ ،فرش، قالی و طرح در طرح آن سخن می‌گوید چرا که معتقد است باید هنر زیبای فرش را به عنوان یک هنر اصیل ایرانی به دنیا بشناسانیم.

وی در مورد هدف خود از بافت فرش‌های جام جهانی می‌گوید: هدف عمده من حمایت فرهنگی از کاروان فوتبال کشورمان و شناساندن نماد فرهنگی ایران در جام جهانی است چون این تورنمنت جهانی در جای خود نمایشگاه بین‌المللی است چرا که میلیون‌ها بیننده مشتاق، جام جهانی را تماشا می‌کنند.

دزدان هنر زیاد شده‌اند

این روزها آنهایی که در دنیای هنر کپی‌کنندگان ایده‌ها و طرح‌ها هستند، استاد کاظمی به آنها لقب “دزدان هنر” می‌دهد و از اینکه برخی افراد بی‌اخلاقی کرده و طرح‌های او را کپی‌برداری کرده و سپس نمی‌توانند این طرح‌ها را به سرانجام خوبی برسانند اظهار ناراحتی می کند.

وی ادامه می‌دهد: این روزها دزدان هنر زیاد شده‌اند، هر چند وقت یکبار می‌بینم برخی افراد چند تخته فرش می‌بافند و به خوبی نمی‌توانند از عهده آن برآیند اینجاست که با من تماس گرفته و اعلام می‌کنند که ادامه راه‌حل و چگونگی بافت فرش را به آنها بیاموزم.

این استاد بافنده می‌گوید: من ۲۰ سال است که به صورت تخصصی روی فرش‌های جام جهانی کار می‌کنم و امتیاز جهانی این کار به نام من است، تمامی رؤسای فیفا و رؤسای فدراسیون فوتبال این کار را به نام من می‌شناسند. از افرادی که این الگو را می‌دزدند، گلایه‌مند هستم و مخصوصا که این کار در تبریز صورت می‌گیرد، بیشتر آزرده‌خاطر می‌شوم.

در ایران گمنام در ژاپن شهره

استاد کاظمی البته از دولتمردان نیز دلخوشی ندارد چرا که به مانند سایر هنرها، به هنرمندان فرش نیز در داخل کشور بها داده نمی‌شود در حالی که در کشور ژاپن از او به عنوان یک استاد مسلم فرش و متخصص در این زمینه به احترام یاد کرده و به خاطر نام او، در نمایشگاه‌های بین‌المللی مشتاقان زیادی برای تماشا حضور می‌یابند.

سقف آرزوهای او تمامی ندارد، او با جان و دل می‌کوشد تا هنر زیبای فرش را بهتر از این به دنیا معرفی کند. وقتی حرف‌هایش به اینجا می‌رسد، آهی از عمق وجود کشیده و می‌گوید: متاسفانه الان خیلی از کشورها فرش ایران را به نام خود معرفی می‌کنند و این جای تاسف دارد. من با همه وجودم تلاش می‌کنم از این هنر زیبا حمایت کنم.

وی در پایان صحبت‌های خود، قدردان تمام تلاش‌ها و فداکاری‌های همسرش است، به طوری که عنوان می کند: تمام کارهای مربوط به فرش‌های جام جهانی را با حمایت‌ها و تلاش‌های همسرم به اتمام رسانده‌ام و اگر حمایت‌های وی نبود، بی‌شک این موفقیت‌ها حاصل نمی‌شد.

البته هنرنمایی استاد کاظمی تنها به بافت تابلوفرش‌های جام جهانی خلاصه نمی‌شود بلکه در پرونده هنر فرش‌بافی وی، تابلوفرش جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۵ استرالیا نیز دیده می‌شود.

استاد کاظمی در مورد این تابلوفرش می‌گوید: طرح اصلی این کار با نام طرح گلستان را “تورج ژوله” انجام داده و “میترا طاهری” طراحی اصلی این فرش را بر عهده دارد و بنده نیز آن را بافته‌ام.

تابلوفرش جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۵ استرالیا در اندازه ۱۳۰ در ۹۸ سانتیمتر بافته شده و ۲۰ رنگ در آن به کار رفته است.

بنا به گفته وی، این تابلوفرش چله ابریشمی بوده با نخ مرینوس تبریز در سه شیفت بدون وقفه به طور شبانه‌روزی در مدت ۴۵ روز با اتمام رسیده است.تابلوفرش جام ملت‌های آسیا ۲۰۱۵ استرالیا به فدراسیون فوتبال استرالیا اهدا شده است.

گزارش از معصومه درخشان