در حالی که رئیس پلیس فتای آذربایجان‌شرقی حضور مردم آذربایجان‌شرقی در فضای مجازی را بیش از استاندارد جهانی اعلام می‌کند اما به نظر می‌رسد عموم مردم حضور در فضای مجازی را یک موضوع شخصی دانسته و کاملا طبیعی و حق مسلم خود می‌دانند.

به گزارش پایگاه خبری بامدادتبریزبه نقل از فارس،محسن محمودی که در همایش گونه‌شناسی جرایم سایبری در دانشگاه بناب سخن می‌گفت، فعالیت روزانه مردم استان آذربایجان‌شرقی در فضای مجازی را ۴ تا ۸ ساعت عنوان کرده است که از حد متوسط جامعه بیشتر است.

وی استاندارد فعالیت در فضای مجازی را ۱۶ ساعت در ماه اعلام کرده و گفته است: فعالیت بیش از استاندارد موجب بروز ناهنجاری‌ها و آسیب‌های روحی و روانی می‌شود.

طبق توضیحاتی که وی ارائه داده است، بیشترین کاربران فضای مجازی افراد ۱۲ تا ۲۵ سال هستند. جوانانی که بیشتر از ۸ ساعت وقت خود را فضای مجازی می‌گذرانند، این امر یک موضوع شخصی است و کاملا طبیعی و حق مسلم هر فرد است.

با ورود گسترده تکنولوژی‌ها و ابزارهای ارتباطی و دیجیتال، زندگی ما انسان‌ها نیز به سمت دیجیتالی شدن پیش می‌رود.

گسترش انواع گوشی‌های هوشمند باعث شده است اکثریت جامعه به انواع مختلف در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی حضور فعالی داشته باشند.

اعضای خانواده‌ها در کنار همدیگر نشسته‌اند ولی هر کدام در دنیای مختلف و متفاوت سیر می‌کنند ،زمان گفت‌وگو بین اعضای خانواده با همدیگر به کمتر از ۱۰ دقیقه در روز کاهش یافته است.

در فضای مجازی رفتارهای مجازی از خود نشان می‌دهیم، مرز دروغ و راستگویی در هم محو شده است، محاسبات صورت گرفته با دستگاه‌های الکترونیک است، دوستی‌ها نیز رنگ و بوی مجازی به خود گرفته است حتی این فضای مجازی فرصت با هم بودن در کنار خانواده را از بسیاری افراد گرفته است.

در شبکه‌ها اجتماعی هشتگ‌های مختلف را دنبال می‌کنیم، قول مهربانی می‌دهیم در گروه‌هایی که دم از اخلاق و معنویت سر می‌دهند، عضو می‌شویم، به صورت مجازی همدیگر را تایید می‌کنیم و عکس‌هایمان را می‌پسندیم و به عبارتی لایک می‌‌کنیم.

حتی در این فضا عاشق می‌شویم، قهر و آشتی می‌کنیم، اما زمانی که می‌خواهیم این عشق و دوست داشتن خود را در فضای حقیقی عملیاتی کنیم، می‌گوییم حتی عشق و دوستی‌ها نیز برای فضای مجازی است و نباید در فضای حقیقی از عشق و دوست داشتن سخن بگوییم.

در حالت کلی محو فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی شده‌ایم و زندگی دومی برای خود دست و پا کرده‌ایم.

تجربه صحبت کردن با جوانانی که ساعت‌ها در فضای مجازی با دوستان مجازی به گپ و گفت مشغولند، نشان می‌دهد آنها از وضع موجود ناراحت و ناراضی نیستند بلکه چگونگی و نحوه گذراندن وقت خود را موضوعی شخصی می‌دانند و اگر کسی به آنها اعتراض کند که چقدر در گوشی محو شده‌ای، ناراحت شده و آن را به نوعی نقض حریم شخصی خود می‌پندارند.

با دوستم در اینستاگرام با هم درس می‌خوانیم

سارا یکی از آن نوجوانانی است که فقط در زمانی که در مدرسه حضور دارد، از گوشی خود دور می‌ماند و اگر تعقیب و گریز مدیر و ناظم مدرسه برای یافتن گوشی همراه دانش‌آموزان در مدرسه نبود جرأت و جسارت به خود داده و آن را به مدرسه می‌برد.

سارا از زمانی که به خانه می‌آید تا شب که بخوابد با گوشی هوشمند خود همراه است و حتی در موقع درس خواندن نیز با گوشی درس می‌خواند، موضوعی که باور کردنش سخت به نظر می‌رسد چگونه می‌توان همزمان با تلفن همراه مشغول بود و درس نیز خواند و به حافظه سپرد و یاد گرفت.

وقتی می‌پرسم این دو امر چگونه میسر می‌شود، می‌گوید:اتفاقا به خوبی امکان‌پذیر است با دوستم در اینستاگرام با هم درس می‌خوانیم، اشکالات درسی را با همدیگر مطرح کرده و جواب می‌گیریم و البته این نوع درس خواندن بهتر است.

وی ادامه می‌دهد: من به خودم حق می‌دهم که انتخاب کنم وقتی که برای خودم است را چگونه بگذرانم، من در فضای مجازی با تمام همکلاسی‌هایم ارتباط درسی دارم، با همدیگر تصمیم می‌گیریم که کاری را انجام بدهیم یا خیر، تصمیم می‌گیریم که در مورد موضوع خاص چه رفتاری داشته باشیم و خلاصه با همدیگر دلخوشیم.

سپهر یکی دیگر از جوانانی است که دانشجوی رشته کامپیوتر است و به نظر خودش فقط در مواقع لزوم از فضای مجازی استفاده می‌کند، وقتی از او می‌پرسم به طور میانگین چند ساعت در فضای مجازی سپری می‌کنی؟ با کمی تفکر می‌گوید: روی هم رفته ۱۰ ساعت در شبانه‌روز در شبکه‌های اجتماعی هستم و حالا سوال بعدی این است که کدام ضرورت و لزوم ۱۰ ساعت حضور در فضای مجازی را ایجاب می‌کند؟

وی می‌گوید: در فضای مجازی کارهایی که مربوط به خودم و دوستانم است را پیگیری می‌کنم و پروژه‌های دانشگاهی،کاری، تفریح و سرگرمی نیز چاشنی فعالیت در شبکه‌های مجازی است.

سپهر ادامه می‌دهد: در فضای مجازی کسی کاری به ما ندارد،همه با مهربانی و آرزوهای خوب حرف می‌زنند، در حالی که در فضای حقیقی افراد خشن بوده و با کمترین بحث کار به اختلاف و درگیری می‌انجامد اما در شبکه‌های اجتماعی همه به یکباره مهربان شده‌اند.

وی ادامه می‌دهد: وقتی با معلمان یا اساتید دانشگاه موضوعی را مطرح می‌کنیم، قبول نمی‌کنند اما در فضای مجازی انگار همان معلمان یا اساتید نیستند، به راحتی حرف و صحبت فرد را می‌پذیرند و تائید می‌کنند.

سپهر با اشاره به افزایش جرایم اینترنتی در فضای مجازی می‌گوید: قبول دارم که جرایم فضای مجازی بسیار گسترش یافته است ولی این دلیل نمی‌شود که افراد و دانشجویانی مثل من از فعالیت در این حوزه دست بکشند.

وی، فعالیت بیش از اندازه در فضای مجازی را به نوعی فرار از مشکلات و چالش‌های روزمره زندگی دانست و اضافه کرد: افرادی که به صورت چشمگیر در شبکه‌های اجتماعی در گروه‌های مختلف فعال بوده و با افراد زیادی به چت کردن مشغولند، این موضوع نشان می‌دهد افراد جامعه تحت فشار زیادی اقتصادی یا سیاسی هستند و به راحتی نمی‌توانند در فضای حقیقی صحبت کرده و مطالب خود را مطرح کنند.

بنابراین به دنبال فضایی هستند که تنش‌های روزمره خود را بتوانند به راحتی خالی کنند و فضای مجازی به راحتی این امکان را فراهم کرده است.

جالب این جاست افرادی که به دلایل مختلف در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی فعالند، خیال می‌کنند کار آنها جنبه علمی داشته و دیگران هستند که وقت خود را به بطالت می‌گذرانند.

چهره واقعی افراد را نمی‌توان تشخیص داد

معصومه آفتابی کارشناس ارشد رسانه و ارتباطات در ارزیابی رفتار شهروندان در فضای مجازی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس گفت: در حال حاضر شهروندان استفاده‌های متعددی از تکنولوژی‌های ارتباطی دارند و در این میان جوانان و نوجوانان بیشتر از سایر اقشار جامعه در فضای مجازی فعال هستند و به دلیل ناآگاهی از فضای مجازی، چهره واقعی افراد را نمی‌توان تشخیص داد و دچار اشتباهات فاحش می‌شوند.

وی افزود: جذابیت‌های شبکه‌های اجتماعی باعث می‌شود افراد سبک زندگی خود را مطابق با آنچه در این فضا می‌بینند مطابقت دهند یعنی به نوعی افراد در فضای مجازی به همدیگر وابسته می‌شوند واگر یک ساعت تلفن همراه خود را نتوانند چک کنند، فکر می‌کنند فرد مقابلی که به آنها پیام فرستاده است، منتظر پاسخ اوست و اگر این فرد پاسخی به مطلب او ندهد، طرد خواهد شد.

بروز چنین رفتارهایی از سوی هر کدام از بازیگران شبکه‌های مجازی باعث به هم خوردن سیستم عصبی افراد و در نتیجه اتفاقات ناگوار می‌شود.

کارشناس ارشد رسانه معتقد است: با وجود آسیب‌های فراوانی که فضای مجازی در زندگی افراد ایجاد می‌کند ولی افراد تصور می‌کنند در فضای غبارآلود شیشه‌ای فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی آنگونه که می‌پسندند زندگی می‌کنند و از زندگی لذت می‌برند، آنها می‌پندارند فارغ از رنگ، نژاد و جنسیت می‌توانند هر خواسته‌ای داشته باشند، آن را عملی کنند.

با همه مطالب گفته شده باید گفت تکنولوژی همچون شمشیر دولبه است که یک طرف آن تیز و برنده و یک طرف دیگر آن کند و بدون استفاده است.

فضای مجازی به موازات قدرت سریع انتقال پیام‌ها، ویدئوها و سهل و آسان کردن کارها و حجم عظیم و گسترده ارسال اطلاعات در کسری از زمان،به همان سرعت نیز می‌تواند بستری برای انواع اقدامات و کارهای ناپسند و زشت باشد.

یکی از مهم‌ترین چالش‌های این نوع زندگی در فضای مجازی تغییر در عادت‌ها و سبک زندگی افراد و رفت و آمد افرادی است که آن را نیز به دریافت و ارسال استیکرها خلاصه کرده است و در بسیاری موارد حد و مرزها را شکسته و باعث اختلاف در زندگی افراد شده است.

در فضای مجازی باید مواظب داد و ستدهایی که انجام می‌دهیم و این که دنبال چه نوع لذت‌ها و سرگرمی‌هایی هستیم، باشیم و برای مصون ماندن خودمان از آسیب‌های فضای مجازی علم و دانایی خود را در مواجهه با آسیب‌ها افزایش دهیم.

گزارش از معصومه درخشان