وضعیت معیشتی خانوارهای آذربایجان شرقی در سال جاری با شرایط کرونایی عجین شده و تفاوتی با سال‌های پیشین دارد.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بامداد تبریز به نقل از ایسنا،از چند سال گذشته با افزایش تحریم‌ها و رکود اقتصادی و تورم در کشور، کالاها نوسان قیمت بالایی را تجربه کردند، اکنون نیز این وضعیت همچنان ادامه دارد و هزینه‌های زندگی خانوارهای ایرانی هر ساله بیشتر از سال گذشته می‌شود.

در کنار این مسائل اما بیماری کرونا داغ بزرگی بر پیکر اشتغال و اقتصاد کشور گذاشت و با درگیر کردن یک جهان، چرخ‌های تولید کشور و استان را هم دچار مشکل کرد و برخی از کاسبان و اصناف استان برای مدتی محدود خانه نشین شدند. 

وضعیت معیشتی استان پیش از کرونا چگونه بود؟

سال گذشته طرحی با عنوان “آمارگیری هزینه و درآمد” خانوارهای استان برای بررسی وضعیت معیشتی انجام گرفت که در این راستا معاون آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه ریزی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص اهداف این طرح اظهار کرد: طرح آمارگیری “هزینه و درآمد” خانوار یکی از مهمترین طرح‌های آمارگیری کشور است که  نتایج آن در بررسی الگوی مصرفی خانوارها، مطالعه روند مصرف کالاها و خدمات، ارزیابی آثار سیاست‌های مختلف به خصوص اقتصادی در زمینه تأمین عدالت اجتماعی و بررسی توزیع درآمد و امکانات و تسهیلات خانوارهااستفاده می‌شود.

محمد فرج زاده افزود: هم‌چنین مطالعه روابط متقابل ویژگی‌های اجتماعی اقتصادی خانوارها، فراهم آوردن امکان بررسی خانوارهای زیر خط فقر و سرانجام نقش مهم آن در تأمین اطلاعات مورد نیاز حساب‌های ملی و منطقه‌ای و….. از مهمترین موارد استفاده از نتایج این طرح است که اهمیت آن را بیشتر می‌کند.

وی با اشاره به اجرای نمونه گیری در این طرح، اظهار کرد: این طرح برای پاسخگویی به نیازهای گفته شده از سال ۱۳۴۲ توسط مرکز آمار ایران و با همکاری معاونت آمار و اطلاعات سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان‌ها اجرا می‌شود.

وی ادامه داد: طرح “هزینه و درآمد” به صورت دو طرح مستقل خانوارهای شهری و روستایی انجام می‌گیرد که در این راستا به خانوارهای نمونه معمولی ساکن یا گروهی در مناطق شهری و روستایی مراجعه می‌شود.

فرج زاده افزود: اولین هفته هر ماه سال (اردیبهشت سال جاری تا فروردین سال بعد) با مراجعه حضوری به خانوارهای نمونه و مصاحبه‌ی رو در رو، خصوصیات اجتماعی و اقتصادی خانوار و اطلاعات درآمد و هزینه، بر اساس تعاریف استاندارد بین‌المللی بر حسب مورد، طی هفته گذشته، ماه گذشته و ۱۲ ماه گذشته از خانوار سوال و پرسشنامه مربوطه تکمیل می‌شود.

وی گفت: با توجه به آمارهای استخراجی این طرح در سال ۱۳۹۷، متوسط درآمد خانوارهای شهری طی این سال ۳۶۹۸۹۸ هزار ریال و متوسط هزینه‌های خانوارها ۳۲۲۱۷۲ هزار ریال محاسبه شده و متوسط درآمد خانوارهای روستایی ۲۸۴۱۰۲ هزار ریال و متوسط هزینه این خانوارها نیز ۲۳۵۲۶۳ هزار ریال برآورد شده است.

وی با اشاره به نمونه گیری این طرح از ۶۰۶ خانوار شهری و ۶۹۰ خانوار روستایی طی سال ۹۸، گفت: در سال ۹۸ متوسط درآمد خانوارهای شهری با ۱۸٫۵ درصد افزایش نسبت به سال گذشته، ۴۳۸۲۲۰ هزار ریال و متوسط هزینه این خانوار با ۸٫۲ درصد افزایش ۳۴۸۶۰۰ هزار ریال محاسبه شده است؛ هم‌چنین متوسط درآمد خانوارهای روستایی با ۲۰٫۴ درصد افزایش نسبت به سال گذشته به ۳۴۲۰۱۱ هزار ریال رسیده و متوسط هزینه‌های این خانوارها نیز با ۱۹٫۸ درصد افزایش، ۲۸۱۹۵۳ هزار ریال برآورد شده است.

این آمارها نشان ‌می‌دهد که طی سال‌ گذشته درآمد و هزینه‌ها با یک دیگر سیر صعودی داشتند. البته می‌توان گفت که این شاخص درآمد یک شاخص اسمی است و با توجه به تورم و افزایش قیمت‌ها اگر بخواهیم مقدار درآمد واقعی خانوارها را محاسبه کنیم، درآمد واقعی افراد چندان هم افزایش نیافته و حتی روند کاهش داشته است.

تحلیل وضعیت اقتصادی آذربایجان شرقی در دوران کرونا

محمدحسن قزوینیان، مدرس رشته‌ اقتصاد در دانشگاه‌های استان نیز در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص تاثیر کرونا بر اقتصاد استان و کشور، اظهار کرد: از اسفندماه سال گذشته با آغاز شیوع کرونا در کشور، اغلب مشاغل تعطیل و افراد بسیاری خانه نشین شدند، این امر هم‌چنین سبب شد تا وضعیت معیشتی مردم رو به افول حرکت کند و روز به روز با وجود افزایش قیمت کالاها و هزینه زندگی، سطح درآمد برخی افراد حتی به صفر برسد.

وی ادامه داد: کافه‌ها و رستوران‌ها هم که از همان اوایل وضعیت بحرانی کرونایی در کشور بسته شدند و کارگران این اصناف نیز شغل خود را از دست دادند؛ حتی برخی مشاغل رده بالا هم‌چون دندان پزشکی نیز چند ماهی را تعطیل کردند ولی تنها مشاغلی که در این این روزها توانستند هم‌چون روال گذشته به حیات خود ادامه دهند و حتی سود بیشتری کسب کنند، صنف مربوط به مواد غذایی، سوپرمارکت‌ها و خورد و خوراک بودند.

وی متذکر شد: اکثر شغل‌ها در دوران کرونا با افت شدید نسبت به دوران پیش از کرونا مواجه شدند و ریزش در فضای کسب و کار را تجربه کردند به طوری که درآمدها کسر شد و یا حتی به صفر کاهش پیدا کرد.

وی ادامه داد: اکثر مشاغل اکنون کم درآمد و یا قطع درآمد شده‌ و وضعیت معیشتی مردم نسبت به پیش از کرونا با افت روبه رو شده است.

وی با اشاره به افزایش درآمدهای اسمی خانوارها در سال ۹۸ نسبت به سال ۹۷، گفت: احتمال دارد که در هر سال درآمد اسمی مثلا ۲۰ درصد افزایش یابد همان طوری که میانگین سالانه ۲۰ درصد حقوق‌ها را افزایش می‌دهند ولی قدرت خرید یا درآمد واقعی که درآمد اسمی تقسیم بر شاخص قیمت‌ها (تورم) است، با احتساب تورم ۴۰ درصدی به میزان ۵۰ درصد کاهش یافته است.

این استاد دانشگاه افزود: وقتی هزینه‌ها بالا می‌رود و توان خرید کاهش می‌یابد مردم مجبور می‌شوند تا برای جبران این کاهش، از خرید برخی اقلام صرف نظر کنند و در نتیجه سفره سرانه کوچکتر شود.

وی گفت: وقتی فردی در سال ۹۰ درآمدی به میزان یک میلیون تومان و حدود ۱۰۰۰ دلار در زمان خود داشت، تورم  20 الی ۲۵ درصد بود، اکنون در سال ۹۹، درآمد این شخص چهار میلیون تومان و حدود ۲۰۰ دلار می‌شود و تورم هم که نسبت به سال ۹۰ بسیار افزایش یافته است حال اگر این شخص بخواهد به رفاه سال ۹۰ بازگردد باید درآمدش ۱۰۰۰ دلار و با احتساب ارزش دلار کنونی، حدود ۲۴ میلیون تومان شود.

نقش مهم دلال‌ها در افزایش قیمت‌ها

وی با اشاره به نقش دلال‌ها در افزایش قیمت کالاها، گفت: مثلا در بازار خودرو شاهد هستیم که قیمت کارخانه یک ماشین با قیمت فروش به مردم در خارج از کارخانه حداقل ۸۰ درصد فرق دارد به طوری که وقتی قیمت پراید در کارخانه ۳۷ میلیون تومان باشد در خارج از کارخانه مبلغ ۶۰ میلیون تومان است که دلال‌ها یا واسطه‌ها باعث این افزایش قیمت می‌شوند.

قزوینیان افزود: حضور و نقش واسطه‌ها و دلال‌ها علاوه بر بازار خودرو، در بازار مسکن، صنعت موادغذایی، محصولات کشاورزی، صادرات و … هم کاملا مشهود است و نقش مهمی در افزایش قیمت‌ها دارند که در این راستا دولت باید با حذف واسطه‌ها بر این بازارها نظارت کند و اقلام را با قیمت کارخانه به مردم بدهد البته درست است که به دلیل میزان بالای تقاضا و عرضه پایین این اختلاف قیمتی ایجاد شده اما اگر واسطه‌ها نباشند قیمت‌ها تا این حد افزایش نمی‌یابد.

وی متذکر شد: اقتصاد ایران تا زمانی که دولت بتواند کنترل کند تاب می‌آورد که شرایط کرونایی این امر را سخت کرده است؛ اکنون که با وجود کرونا، تحریم‌ها، نبود شکوفایی اقتصادی، ورود سرمایه‌های خارجی و کاهش اشتغال و تولید رو به رو هستیم می‌توان گفت که در دوره رکود اقتصادی به سر می‌بریم.

وی در خصوص شرایط اقتصادی پساکرونای ایران، گفت: همه انتظار دارند که پس از اتمام سایه کرونا به سرعت از رکود خارج شویم و با یک شیب تند به سمت شکوفایی و بهبود اقتصادی پیش رویم اما این امر مدتی به طول می‌انجامد و اکنون فقط امیدواریم که بیماری کرونا هرچه زودتر تمام شود و با رونق اشتغال‌ها و حمایت دولت از تولید به دوره قبل از کرونا بازگردیم.