بانوی دانشمند برتر دنیا و دارنده مدال طلای آکادمی مخترعان اروپا می‌گوید: در مقر یونسکو گفتند ما شنیده ایم زنان ایرانی محدودیت زیادی داشته و حتی اجازه تحصیل ندارند و من در پاسخ گفتم: اگر من الآن اینجا هستم در سایه فعالیت‌های علمی است که در ایران انجام داده‌ام و بانوان ایرانی هیچ محدودیتی ندارند.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بامداد تبریز به نقل از فارس، معصومه درخشان: در ادامه سلسله نشست‌های بسیج رسانه آذربایجان‌شرقی با نخبگان و کار آفرینان این بار واحد خواهران بسیج رسانه میزبان خانم دکتر سودابه داوران بودند.

پروفسور سودابه داوران که بعد از حضور در جشنواره بین‌المللی  تکنوفست ترکیه و کسب مدال طلای آکادمی مخترعان اروپا به تازگی به تبریز آمده است در جمع بانوان خبرنگار حاضر شد و به سئوالات آنان پاسخ داد.

برنامه نشست برای ساعت ۱۱ قبل از ظهر اعلام شده، هنوز ۱۰ دقیقه‌ای به ساعت ۱۱ مانده است و خانم دکتر داوران وارد سالن جلسه می‌شود.

جوانان به امیدآفرینی نیاز دارند

قبل از شروع رسمی جلسه خوش و بش و تبریک گفتن به خانم دکتر داوران توسط همکاران خبرنگار صورت می‌گیرد و او با لبخند و آرامش خاصی که در چهره دارد برای همه دوستان خبرنگار آرزوی موفقیت کرده و تاکید می‌کند جوانان ما به امیدآفرینی نیاز دارند.

کم‌کم بقیه دوستان خبرنگار نیز به جمع ما اضافه می‌شوند. جلسه صمیمی دیدار ، با خیر مقدم گویی خانم هاشم‌زاده مدیر امور بانوان بسیج رسانه آغاز می‌شود و بعد از صحبت‌های مقدماتی از دوستان خبرنگار می‌خواهد صحبت‌ها و سئوالات خود را از دکتر داوران مطرح کنند.

دوست دارم خانم دکتر داوران به عنوان یک بانوی ایرانی از حضور در عرصه‌های بین‌المللی برایمان صحبت کند برای همین می‌پرسم خانم دکتر اولین جایزه بین‌المللی که کسب کردید کی و کجا بود؟
خانم دکتر با شنیدن این سئوال خاطره حضور در مقر یونسکو برایش تداعی شده و می‌گوید: اولین جایزه بین المللی که دریافت کردم مدال علمی یونسکو در نانوتکنولوژی بود که به علت مشارکت در توسعه علوم و فناوری نانو در روز ۱۰ آوریل سال  ۲۰۱۵ این جایزه را در مقر یونسکو در پاریس همراه با دیپلم افتخار دریافت کردم. 

خانم ایرینا بوکووا، مدیرکل یونسکو، شخصاً جایزه مرا اهدا کرد، به جز من برگزیده‌های دیگر هم از کشورهای روسیه، کنیا و آمریکا حضور داشتند، اما اسم کشور ما یعنی جمهوری اسلامی ایران به عنوان اولین برگزیده خوانده شد.

آغاز همکاری‌های بین المللی 

بعد از دریافت این مدال، پیشنهادهای زیادی  برای همکاری‌های بین‌المللی داشتم و مدتی است تعدادی پروژه‌های مشترک با کشورهای خارجی و اروپایی شروع کرده ‌ و بیشتر در سمینارها، کنگره‌ها و همچنین دانشگاه‌ها حضور دارم؛ همچنین برای فرصت مطالعاتی نیز در آلمان بوده‌ام.

اخیرا هم به عنوان استاد مدعو در ترکیه حضور دارم و آنجا در حال تحقیق و تدوین بر روی یک پروژه مشترک هستیم و  دو دانشجوی دکتری از ایران و یک دانشجوی دکتری از ترکیه در طرح زخم پوش‌هایی که ساختار نانو الیاف دارند فعالیت می‌کنیم.  

 من خودم را مدیون  شهرم و کشورم می‌دانم و هیچگاه خود را جدای از کشورم نخواهم دید

*چرا از ایران نمی‌روید؟

سئوال بعدی که همکارم خبرنگارم می‌پرسد اینکه چطور می‌توان در ایران بود ولی همکاری مشترکی با کشورهای مختلف داشت یا به عبارتی چرا برای گسترش فعالیت‌های خود از ایران نرفته‌اید؟

بانوی دانشمند تبریزی علاقه زیادی به وطن و زادگاه خود دارد و معتقد است می‌توان اینجا ماند و با زبان علم با دنیا حرف زد. همان طور با صراحت می‌گوید: من خودم را مدیون  شهرم و کشورم می‌دانم و هیچگاه خود را جدای از کشورم نخواهم دید، علاقه زیادی  برای خدمت به کشور و شهر خود داشته و در عین حال می‌خواهم در سطح بین‌المللی مطرح شده و همکاری‌های موثر بین‌المللی داشته باشم
معتقدم در علم و تکنولوژی باید همکاری‌های بین‌المللی برقرار باشد و کشورها از امکانات و تجارب یکدیگر بهره‌مند شده و پروژه‌هایی به نفع جامعه بشری تعریف شود، سلامت جامعه جهانی چیزی است که همه روی آن اشتراک نظر دارند و هیچ حد و مرزی ندارد.

جایگاه ایران در علم نانو

ارزیابی وضعیت علمی ایران در نانو تکنولوژی نیز دغدغه دوستان خبرنگار بود که دکتر داوران با اشراف به پیشرفت های صورت گرفته در علم نانو در ایران و جهان ادامه داد: ایران در زمینه تولید محصولات هایتک و علوم مدرن جزو کشورهای پیشرفته و رده بالای  علم نانوتکنولوژی است 

 از نظر چاپ مقالات، ثبت اختراعات بین‌المللی( پتنت)  و استانداردهای لازم برای محصولات نانو به خوبی پیشرفت کرده‌ایم حتی محصولات نانویی ایران صادر می‌شود بسیاری از کشورها نیز به پیشرفت‌های سریع ایران در این حوزه اذعان کرده‌اند. این یعنی کسب یک موفقیت بزرگ، یعنی ما در علم نانو حرفی برای گفتن داریم. به کشور ترکیه نیز با این نگرش دعوت شدم که بتوانم نانو تکنولوژی را در دانشگاه‌هایشان توسعه دهم.

خانم دکتر چه زمانی از کسب مدال‌های ملی و جهانی خود رضایت قلبی داشته و احساس پیروزی و موفقیت می‌کنید؟

من در حال حاضر ۳۰۰ عنوان مقاله چاپ شده، ۱۵ ثبت اختراع بین‌المللی ( پتنت) پروژه‌های علمی متعدد و تاسیس دو شرکت دانش‌بنیان را در کارنامه فعالیت‌های علمی خود دارم ولی زمانی به موفقیت و پیروزی بزرگ می‌رسم که هیدروژل‌های ترمیم غضروف مفصل و داروهایی که مدال‌های جهانی کسب کرده‌اند به تولید انبوه رسیده و در بازار توزیع شده و بیماران از آن استفاده کنند.
این تولیدات برای مهندسی بافت و پزشکی بازساختی کاربرد دارد.

دکتر داوران مدیریت دو شرکت دانش بنیان را بر عهده دارد و هیدروژل‌های تزریقی برای ترمیم غضروف یکی از تولیدات او و همکارانش است که در این زمینه می‌گوید: پروژه شرکت دانش‌بنیان ما هیدروژل‌هایی است که می‌تواند برای ترمیم غضروف مفصل مفید باشد و این محصول استانداردهای تست حیوانی را دریافت و وارد مرحله کارآزمایی بالینی شده تا سپس مراحل اخذ مجوز و تجاری سازی را طی کند.

دریافت مجوز در حوزه سلامت، استانداردهای بالایی می‌طلبد تا یک محصول بتواند وارد بازار شود، انتظار داریم مسئولان در این رابطه بیشتر کمک کنند تا ارتباطمان  با صاحبان صنایع و سرمایه‌گذاران بیشتر شود تا بتوانیم ایده‌ها را به محصول واقعی و به درد بخور تبدیل کنیم.

امیدوارم این محصول به زودی وارد بازار شود. در حوزه زخم پوش‌ها نیز در مرحله تولید نمونه اولیه هستیم. 

این بانوی پرتلاش که ۲۴ سال خدمت دانشگاهی و علمی دارد وقتی می خواهد از چالش‌هایی که در طی این سال‌ها پیش رویش بوده صحبت کند لبخند می‌زند، یعنی تا وقتی امید به آینده و پشتکار هم باشد می‌توان چالش‌ها را از میان برداشت.

او چنین ادامه می‌دهد: طی ۲۴ سال خدمت دانشگاهی و علمی با صراحت می‌گویم هیچگونه محدودیت چالش‌برانگیزی در مسیر فعالیت‌ها و پیشرفت خود ندیده‌ام، بدون شک در تمام جوامع ممکن است محدودیت‌هایی باشد که می‌توان در این رابطه به برخی محدودیت‌ها در حوزه حمایت‌های مالی برای طرح‌ها و دریافت پست‌های اجرایی و مدیریتی اشاره کرد اما شخصا با بررسی سیر زندگی و پیشرفت‌های دانشگاهی و شغلی، با صراحت می‌گویم که مشکلی نداشته و خوب و توانمند جلو آمده و به نوعی در مقاطع مختلف حمایت شده‌ام. 

حمایت‌های مسوولان در دوره‌های مختلف چگونه است؟

مسوولان باید توجه داشته باشند به سرانجام رساندن یک طرح و پروژه علمی به اعتبار کافی نیاز دارد  و تامین اعتبار خیلی مهم است، برای اینکه نتایج تحقیقات به تولید انبوه رسیده و در بازار مصرف استفاده شود باید زنجیره از ایده تا بازار به صورت اصولی و علمی حمایت شود.

برای اینکه یک محصولی تولید شود نیاز است آموزش‌های کافی داشته باشیم، بخش خصوصی و سرمایه‌داران از آخرین تولیدات علمی باخبر شوند، تعاملات و ارتباطات مداوم صورت گیرد، قوانین به نفع سرمایه‌گذاران اعمال نشود و خلاصه چالش‌ها و برخی محدودیت‌های موجود سر راه تولیدکنندگان علم کنار گذاشته شود.

باید اشاره کنم به صورت نسبی حمایت‌هایی از سوی مسئولان اعمال می‌شود اما انتظاراتمان بیش از این بوده، چرا که در مقایسه با میزان فعالیت‌ها به حمایت‌های بیشتری نیاز داریم.  انتظار داریم در این رابطه حمایت‌ها از نظر سرمایه گذاری و فرصت‌ها فراهم شود که حداقل بتوانیم مواردی که به سطح استارت‌آپی رسیده و به تولید محصول نزدیک شده‌ و نمونه اولیه دارند را به تولید برسانیم.

خانم دکتر به طور مشخص در مورد حمایت‌های دانشگاه علوم پزشکی بعد از کسب موفقیت اخیر ( مدال طلای آکادمی مخترعان اروپا) بفرمایید.

دانشگاه علوم پزشکی تبریز خانه پدری من است و من همیشه خودم را مدیون دانشگاه علوم پزشکی تبریز، شهرم و کشورم می‌دانم و هیچگاه از کشورم جدا نمی‌شوم. موفقیت‌های من  در نتیجه امکانات و فضای پیشرفتی است که کشورم در اختیارم گذاشته است و من فقط از این امکانات به خوبی و در مسیر درست استفاده کرده‌ام و البته هیچ انتظاری ندارم و ادای دین می‌کنم، اما معتقدم یک دانشگاه زمانی که استاد خود را حمایت و  تشویق  می‌کند در واقع از دانشجو و نسل جوان حمایت می‌کند.

ارزش دادن به عالم، ارزش دادن به علم بوده و تشویق و قدردانی همیشه موضوع با ارزشی است.

جایگاه علمی بانوی ایرانی در دنیا

بخش دیگری از سئوالات دوستان خبرنگار به موضوع زنان و دستاوردهای علمی اختصاص داشت اینکه زن در جمهوری اسلامی چگونه می‌تواند به مدارج و جایگاه  علمی بالایی دست پیدا کند.
بانوی دانشمند تبریزی از اینکه توانسته است با کسب موفقیت‌های علمی در عرصه‌های جهانی جایگاه زن ایرانی را در دنیا نشان دهد خوشحال است و این را می‌توان از  صحبت‌هایش فهمید.
کسب مدال طلای اکادمی مخترعان اروپا واکنش‌های جهانی به همراه داشت  از این‌که توانسته‌ام جایگاه زن ایرانی را به خوبی در دنیا معرفی کنم خوشحالم و این برایم دستاورد بسیار ارزشمندی است. 

حرف‌هایش که به  اینجا می‌رسد می‌پرسم آیا در کشورهای مختلف از شما درباره فعالیت یا محدودیت  بانوان ایرانی هم سئوال می‌شود؟

خانم دکتر با یادآوری خاطره حضور در مقر یونسکو برای دریافت اولین مدال بین المللی در نانوتکنولوژی می‌گوید: معمولا همیشه سئوالات علمی می‌پرسند ولی یادم است در مقر یونسکو  آنجا گفتند ما شنیده‌ایم زنان ایرانی محدودیت زیادی داشته و حتی اجازه تحصیل ندارند و من در پاسخ گفتم: اگر من الآن اینجا هستم در سایه فعالیت‌های علمی  است که در ایران انجام داده‌ام و بانوان ایرانی هیچ محدودیتی برای تحصیل و سایر فعالیت‌هایشان ندارند.

حجاب محدودیتی برای من نیست

آیا حجاب شما را در فعالیت علمی بین‌المللی محدود می‌کند؟ 

 بنده با تمرکز روی حجاب  به عنوان محدودیت موافق نیستم، چراکه حجاب هیچگاه محدودیتی برایم ایجاد نکرده است.

نسل جوان امروز به امیدآفرینی نیاز دارد و رسانه‌ها نقش مهمی در این رابطه دارند، قدردان توجه رسانه‌ها هستم و معتقدم بازگو کردن دستاوردهای علمی، ورزشی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی بانوان ، علاوه بر نمایش پیشرفت‌ها در سطح ملی و بین‌المللی، موجب ایجاد اتحاد و هماهنگی نیز می‌شود و می توانیم به دنیا ثابت کنیم بانوان ایرانی توانمند هستند و هیچ  محدودیتی برای کسب موفقیت ها ندارند.

زن ایرانی و مهار بمب ساعتی قرن 

بانوان ایرانی چگونه می توانند در دنیا مطرح شوند؟

حضور در عرصه‌های جهانی مانند کنفرانس‌ها و کنگره‌ها برای بانوان ایرانی جایگاه بسیار والا و ارزشمندی است، آنها پیشرفت‌های خوبی  کسب کرده‌اند، همکارانی دارم که در اروپا مطرح بوده و رئیس کمیته‌های مختلف پزشکی هستند، حضور آنها و بسیاری از بانوان دیگر ثابت می‌کند هیچ محدودیتی وجود ندارد و اگر خودشان بخواهند می توانند پیشرفت کنند.

ما بانوان ایرانی از مسوولان انتظار داریم  زمینه را برای حضور بیشتر و موثرتر بانوان توانمند در پست‌های مهم و ریاستی فراهم کنند.

پایان بخش این دیدار دوستانه صحبت‌های دکتر داوران در مورد جشنواره علوم و تکنولوزی تحت عنوانTeknofest و خطر تهدید جهانی مقاومت به آنتی بیوتیک‌ها بود.

مقاومت آنتی بیوتیکی یک مشکل رو به رشد بوده و نگرانی عمومی برای بهداشت عمومی در سطح جهانی شناخته می‌شود .طبق پیش‌بینی‌ها تا ۱۰ سال آینده میلیون‌ها انسان بر اثر مقاومت باکتریایی جان خود را از دست خواهند داد.

مقاومت آنتی بیوتیکی یک مشکل رو به رشد بوده و نگرانی عمومی برای بهداشت عمومی در سطح جهانی شناخته می‌شود که از آن به عنوان بمب ساعتی قرن بیست و یکم نام برده می‌شود.

برخی از باکتری‌ها در حال حاضر حتی به قوی‌ترین آنتی بیوتیک‌های موجود نیز مقاوم هستند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) آن را یکی از مبرم‌ترین مشکلات بهداشت عمومی در جهان می‌نامد.

برخی از باکتری‌ها در حال حاضر حتی به قوی‌ترین آنتی بیوتیک‌های موجود نیز مقاوم هستند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC) آن را یکی از مبرم‌ترین مشکلات بهداشت عمومی در جهان می‌نامد.

بنابراین تصمیم گرفتیم سیستمی با ترکیبات طبیعی طراحی کنیم که علاوه بر ارتقای اثربخشی طیف وسیعی از آنتی بیوتیک‌ها، بتواند بر مقاومت باکتریایی غلبه و از آن پیشگیری کند. 

سرانه مصرف آنتی بیوتیک در ایران ۱۶ برابر استاندارد جهانی است

البته این موضوع یک خطر و تهدید جهانی بوده و مختص ایران نیست. البته باید گفت  میزان مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در کشورمان ۱۶ برابر متوسط جهانی بوده و زنگ خطری برای ما است. کار روی آنتی بیوتیک‌های جدید زمانبر بوده و سال‌ها طول می‌کشد یک داروی جدید مراحل را طی و وارد بازار شود، بنابراین هدف اصلی اصلاح روش‌های استفاده از داروهای فعلی و ارائه آموزش در این رابطه است. 

طرح پژوهشی شما « نانوالیاف حاوی داروهای آنتی بیوتیک و عصاره‌های گیاهی ضدمیکروبی برای درمان زخم‌های عفونی مقاوم به آنتی بیوتیک» برای مقابله با  این چالش چه کمکی می کند؟

از آنجایی که باکتری‌های عفونت زا به آنتی بیوتیک‌های نسل اول مقاوم هستند، گزینه‌های درمانی معمولاً با آنتی بیوتیک‌های نسل دوم یا سوم جایگزین شده‌اند که معمولاً بسیار گران‌تر هستند.  بنابراین، عوامل ضدمیکروبی جایگزین برای توسعه و استفاده برای کنترل باکتری‌های مقاوم به چند دارو مورد نیاز است. 

برای رویارویی با این چالش، علاقه زیادی به یافتن ترکیبات ضدمیکروبی از عصاره گیاهان دارویی به عنوان یک رویکرد جایگزین وجود داشته است. از آنجایی که آنتی‌بیوتیک‌ها به تدریج توسط سویه‌های تولیدکننده عفونت مقاوم می شوند، در حال حاضر مردم به منابع طبیعی گسترده‌ای که عمدتاً گیاهان دارویی هستند متوسل می‌شوند اما ممکن است شامل حیوانات ومواد معدنی هم باشند.
ما در این طرح، زخم پوش‌های نانوکامپوزیتی جدیدی حاوی داروی آنتی بیوتیک و عصاره های گیاهی را توسعه داده ایم که دارای خاصیت ضدمیکروبی قوی بوده و مقاومت دارویی پایینی را نشان می‌دهد.

 نتایج حاصل از این طرح تحقیقی نشان می‌دهد عوامل زیست فعال طبیعی از جمله عصاره‌های گیاهی جایگزین معتبری برای همتایان سنتزی هستند وبرای درمان عفونت در انسان، مدیریت زخم، مهندسی بافت، صنایع غذایی، کشاورزی و دامپزشکی کاربرد دارند. 

همچنین نتایج طرح تحقیقی ما نشان داده است امکان کپسوله کردن این ترکیبات طبیعی در نانوالیاف پلیمری با استفاده از تکنیک الکتروریسی و روش‌های مدرن نانوتکنولوژی باعث ارتقای تولید داربست‌ها با فعالیت ضد میکروبی اصلاح شده می‌گردد.

تحقیقات آینده در این زمینه با هدف ترکیب نتایج ذکر شده با پیشرفت‌های جدید در زمینه تولید نانوساختارهای ضد میکروبی، به ایجاد معماری‌های چند منظوره  می انجامد که می‌تواند از خواص هم افزایی گیاهان دارویی،  داروهای شیمیایی وداربست های نانوساختاربهره‌برداری کند. 
این استراتژی می تواند یک رویکرد موثر برای مقابله با مسائل بهداشت عمومی جامعه باشد.

جشنواره‌ای ویژه علم و تکنولوژی

جشنواره علوم و تکنولوزی تحت عنوان «Teknofest» همه ساله به میزبانی استانبول برگزار می‌شود  و محققان از سراسر جهان در این جشنواره شرکت و طرح‌ها، اختراعات و نمونه‌های تولیدی خود را به نمایش می‌گذارند و  ما  با دو طرح در این جشنواره شرکت کردیم.

 یکی از طرح‌ها در رابطه با زخم پوش‌ها بوده و در ایران کار شده بود که مدال برنز را دریافت کرد. طرح دیگری هم پروژه  مشترک ایران و ترکیه بود و در قالب آن روی معضل مهم جهان به نام مقاومت آنتی بیوتیکی کار کرده بودیم، مدال  طلای آکادمی مخترعان اروپا را دریافت کرد.