بوی همیشگی سیگار

به یاد «کریم شفایی» کسی که خیلی چیزها به من آموخت

هر وقت از جلوی آن در چوبی رد می شوم، بوی همیشگی سیگار آزارم می دهد بویی که مانند یک هیکل بزرگ جلوی چشمانم مجسمش می کنم.

بلافاصله اتاق کوچکی در ذهنم مجسم می شود که میز بزرگی در وسطش قرار دارد و دور و برش چند تا صندلی زهوار در رفته.

کریم همیشه در آن سوی میز می نشست، جایی که اتاقک کوچک‌تری به عنوان آبدارخانه در آن سمت قرار دارد.

روبروی کریم در دیگری وجود دارد که من فقط یکی دوبار از آن رد شده ام. چون اتاقی که در پس آن قرار دارد مخصوص دخترهاست. دور و بر میز هم من و سیامک و قادر و ناصر و صمد نشسته ایم و کریم سر در میان انبوه کاغذ ها فرو برده و تنها دود سیگاری که از دهان و دماغش بیرون می دهد، سرش را کمی به طرف بالا می کشاند. هر کس در را باز کند اولین چیزی که توجه او را به خود جلب می کند، بوی تند سیگار کریم است. کریمی که حاضر است سر ماه، فرش زیر پای زن و فرزندش را بفروشد ولی حقوق ما را سر موقع پرداخت کند.

: پسرم داری چه کار می کنی؟ زنگ‌هایت را بزن.

صدای کریم مرا به خود می آورد و پق پق بچه ها. گوشی تلفن را برداشته و زنگ می زنم.

: اداره…؟ ببخشید آغا وجه آبونه روزنامه کار و کارگر در چه مرحله ای است؟ چی؟ مال روزنامه صاحب آماده است؟ ارک چطور؟

آوه این همه فعالیت؟ سه نشریه؟

این فقط از دست کریم بر می آید.

***

یک سال بعد…

***

خانه کوچکی است. با بوی همیشگی سیگار. حیات کوچکی هم دارد این بار از روزنامه ها فقط کار و کارگر مانده است و کلی شیرینی و بیسکویت و پفک و صد ها خرت و پرت دیگر. کریم مواد غذایی پخش می کند.

می دانیم. همه بچه ها. کریم هیچ وقت خسته نمی شود. ولی می بینیم. همه بچه ها. روز به روز رنجورتر، دل گیرتر و شکسته تر می شود.

دیگر مثل سابق نیست که سرش توی انبوه کاغذها باشد. یک دستش قیچی و دست دیگرش توی سبیل هایش. هر وقت عصبی است یکریز توی نخ سبیل هایش می رود.

کریم دیگر نشاط سابق را ندارد. امروز هم روزی است مثل همه روزهای دیگر. با این تفاوت که کریم گریه هم می کند. او انبوه نوشته هایش را یک- یکی، دسته- دسته توی گونی ها می ریزد. به هیچ چیز رحم نمی کند. کلی مجلات و نشریات ادبی را داخل گونی ریخته است. حتی نمی گذارد یک ورق از شعرهایش را کش برویم. تا رویش را بر می گرداند، سرخی چشمهایش توی ذوق آدم می زند. سه- چهار تا سیگار را با هم روشن کرده و هر کدام را داخل یک زیر سیگاری گذاشته است. به هر طرف بر می گردد سیگار آن طرف را می کشد. یک ورق کاغذ نوشته دستم می افتد. دییالوگ رادیویی است. یادگار اوایل انقلابش.

از دستم می قاپد. و توی گونی می اندازد قرار است آنها را به بیابان برده و بسوزاند. چهار- پنج گونی پر شده.

***

دیروز ساعت شش صبح هم بوی سیگار اذیتم کرد. خواب بودم. احساس کردم از اتاقم بوی سیگار می آید. از خواب پریدم. نه چیزی نبود. یادم آمد کریم به خوابم آمده بود. سیگار در دستش بود. فقط همدیگر را نگاه کردیم و دیگر چیزی یادم نمی آید.

محمدرضا قضایی