پروین بابایی

با یکی از آشنایان همراه می‌شوم تا او را به بازار کفش تبریز ببرم. اولین بار است که می‌خواهد از تبریز کفش بخرد. از آن افرادی است که همیشه دنبال مارک کالاهاست. جلوی تک تک مغازه‌ها می‌ایستد و کفش‌ها را برانداز می‌کند. چند مدل کفش را هم امتحان می‌کند، اما هنوز مردد است. از او دلیل تردیدش را می‌پرسم.

«کفش‌های راحت و شیکی هستند، اما دنبال چیزی می‌گردم که برند باشد.»

این خواسته تنها همین مشتری نیست. بسیاری از مشتریان دنبال کالای برند هستند. برای مشتریان امروزی علاوه بر کیفیت کالا، نام و نشان آن نیز اهمیت دارد و از آن به عنوان مبنایی برای تعریف هویت خود استفاده می‌کنند. علاوه بر این برند می‌تواند روی قیمت کالا و میزان سوددهی آن نیز تأثیرگذار باشد. به همین دلیل برندسازی ضرورت دنیای تجارت است. این در حالی است که کفش تبریز با وجود سابقه دیرینه و کیفیت کم‌نظیر آن هنوز در مقیاس سنتی تولید می‌شود و هنوز برند خاصی به بازار کفش معرفی ننموده است.

بارها از مسئولان مختلف اظهاراتی مبنی بر ضرورت برندسازی در صنعت کفش تبریز شنیده‌ایم و این موضوع تازه‌ای نیست. اما اینکه چرا کفش تبریز نتوانسته است همانند برخی برندهای معروف چرم کشور روی بیلبوردهای تبلیغاتی برود جای بسی تأمل دارد. هنوز هم بازار کفش تبریز محدود به همان چند دالان است، در حالی که از آوازه این محصول انتظار می‌رود مراکز خرید مدرن و بزرگی به کفش تبریز و برندهای معروفی از آن اختصاص یافته باشد.

اگرچه خاص و عام این حرف‌ها را بارها تکرار کرده‌اند، اما تنها حرکتی که در تمام این سال‌ها رخ داده تأسیس رشته طراحی کفش در یک موسسه آموزشی علمی کاربردی، و یک مرکز تحقیقات چرم و کفش در دانشگاه آزاد تبریز است که خروجی آنها هنوز به شکلی ملموس خود را در صنعت کفش تبریز نشان نداده است و به نظر می‌رسد این رشته ها و مراکز نیز همچون سایر رشته‌های تحصیلی نتوانسته‌اند ارتباط موثر و قابل توجهی با صنعت مربوطه برقرار کنند.

اینکه چرا تولیدکنندگان کفش در تبریز چشم انداز شغل خود را از ارائه محصولات خود در یک فروشگاه، فراتر نمی‌برند و دوخت سفارشی یا در مقیاس محدود را ترجیح می‌دهند، و یا سرمایه‌گذاران جدید، بر روی این صنعت سرما‌یه‌گذاری نمی‌کنند نیاز به تحقیق دقیق و مبتنی بر واقعیات دارد؛ اما شاید زمان آن فرا رسیده باشد که جایی برای کفش تبریز در بین برندهای معروف کشور باز شود. وقتی یک محصول از نظر معیارهای کیفی به اندازه کافی خود را به بازار مصرف اثبات نموده، چرا سال‌ها در برداشتن گام بعدی یعنی برندینگ که رکن بسیار مهمی در دنیای تجارت امروز به شمار می‌رود لنگ بماند؟