علت اینکه در حال حاضر دانشگاه تبریز به عنوان «مشهدالشهدای دانشگاه‌های کشور» مطرح می‌شود، به خاطر شهادت ۲۲ تن از دانشجویان این دانشگاه، در ۲۷ دی سال ۶۵، بر اثر یورش وحشیانه رژیم بعثی به دانشکده فنی این دانشگاه بوده است.

به گزارش خبرگزاری فارس از تبریز، ۲۹ سال از حادثه بمباران و شهادت ۲۲ تن از دانشجویان دانشکده فنی دانشگاه تبریز می‌گذرد. به همین اعتبار، علت اینکه در حال حاضر دانشگاه تبریز به عنوان «مشهدالشهدای دانشگاه‌های کشور» مطرح می‌شود، به خاطر شهادت ۲۲ تن از دانشجویان این دانشگاه، در ۲۷ دی سال ۶۵، بر اثر یورش وحشیانه رژیم بعثی به دانشکده فنی این دانشگاه بوده است.

در واقع آنچه در این زمینه مهم به نظر می‌رسد اینکه، دانشگاهیان و به خصوص دانشجویان دانشگاه تبریز، همچون سایر اقشار مختلف استان آذربایجان‌شرقی در مواقع سخت و بحرانی، جزو پیشتازان و پیشقراولان حامی نظام و انقلاب بوده‌اند، به عنوان نمونه در قیام ۲۹ بهمن سال ۱۳۵۶ مردم تبریز، این دانشگاه تبریز بود که دو شهید به نام‌های محمد تجلی و شهید محمد باقررنجبرآذرفام را تقدیم انقلاب کرد.

* سکانسی که دانشگاه تبریز، را مشهد الشهدا دانشگاه‌های کشور کرد

البته نباید فراموش کرد که دانشگاه تبریز، از گذشته تا به امروز، بزرگان زیادی را در عرصه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی برای سربلندی، سرافرازی و شکوفایی کشورمان تربیت کرده، که نمونه بارز این مفاخر، سردار شهیدی چون مهدی باکری است، که دانش آموخته این دانشگاه بود.

بنابراین، پیشگامی در نهضت انقلاب اسلامی، تقدیم اولین شهید در قیام ۲۹ بهمن، شروع انقلاب فرهنگی از این دانشگاه و پشتیبانی علمی و تجهیزاتی از رزمندگان اسلام در هشت سال دفاع مقدس از جمله دیگر افتخارات دانشگاهیان دانشگاه تبریز، در صحنه‌های خطیر انقلاب اسلامی است.

با این اوصاف، در همین زمینه در گزارش و تحلیلی ضمن طرح دیدگاه و نظرات مسئولان و کارشناسان جامع دانشگاهی استان آذربایجان‌شرقی از اینکه دانشگاه تبریز به مشهدالشهدای دانشگاه‌های کشور ملقب شده است و دیگر اینکه علت بمباران و شهادت ۲۲ تن از دانشجویان دانشکده فنی این دانشگاه چه بوده است و در پایان به سراغ جمعی از دانشجویان دانشگاه‌های تبریز رفته‌ایم و در این ارتباط نیز از نظر آنها این حادثه را مورد کنکاش و بررسی کرده‌ایم.

* دانشجویانی که با شوق پرواز جاودانه شدند

محمدرضا پورمحمدی، رئیس دانشگاه تبریز در این ارتباط با تاکید بر اینکه شهدا و خانواده شهدا، جانبازان و ایثارگران ولی نعمتان ما هستند و امروزه اگر ملت ایران به دستاوردی رسیده و حرفی برای گفتن در عرصه‌های مختلف ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی دارد، به برکت خون این شهدا بوده و ما باید ادامه دهنده راه آنها باشیم، می‌گوید:« این شهداء برای دانشگاهیان و به ویژه دانشجویان الگو هستند و در حقیقت جوانان ما باید امروز همانند این شهدا در تحقق آرمان‌های انقلاب و رهبری و برای توسعه همه‌جانبه کشور در عرصه‌های مختلف تلاش کنند».

حجت‌الاسلام علی خدیوی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌های آذربایجان‌شرقی نیز با اشاره به اینکه شهدا هدف والاتری داشته‌اند و این هدف همان توحید محض است که این شهدا جان خویش را در راه خدا از دست دادند که سایر انسان‌ها ممکن است کمتر به این مرحله و سعادت برسند، معتقد هستند: «شهدا درس‌های زیادی به ما دادند، که از جمله اینها می‌توان به مقاومت و ایستادگی اشاره کرد و این امر را باید در جامعه نهادینه شود».

* دانشگاه تبریز، پرچمدار توسعه فرهنگ ایثار و شهادت

سید محمدتقی علوی، رئیس سابق دانشگاه تبریز نیز با تاکید بر اینکه دانشگاه تبریز تنها دانشگاهی است که مورد بمباران هوایی قرار گرفته است، می‌افزاید: «‌بمباران دانشکده فنی این دانشگاه نیز نمونه‌ای از جنایاتی است، که علیه کشور ما صورت گرفته است، حادثه‌ای که نمونه‌ای از آن در تاریخ جنگ‌های بزرگ جهان نیز سراغی از آن نداریم، که دانشگاهی مورد بمباران هوایی مستقیم قرار گرفته باشد».

پرویز آژیده، از دیگر رئیس سابق دانشگاه تبریز هم در این زمینه برگزاری هر ساله سالگرد شهدای بمباران دانشگاه تبریز را تجدید قوا و بیعت دانشگاهیان عنوان می‌کند و در ادامه می‌افزاید: «ما باید از این شهدا که اسوه پایداری، مقاومت، ایثار و جهاد بودند، درس بگیریم و ادامه‌دهنده راه و آرمان‌های آنها باشیم و وجود موزه‌ای به نام این شهدا در این دانشگاه مایه خیر و افتخار است، که ‌دانشگاهیان و به ویژه دانشجویان ورودی های جدید می‌توانند علاوه بر بازدید از این مکان مقدس و آثار شهدا؛ درس ایثار و فداکاری را از آنها یاد بگیرند و شهدا را الگوی خویش قرار دهند».

* دانشجویان شهید دانشگاه تبریز، فراتر از انتظار

سردار رحیم نوعی‌اقدم، از فرماندهان دوران دفاع مقدس هم با اشاره به پیشرفت‌های عظیم دانشمندان و دانشگاهیان در عرصه‌های مختلف علم و فناوری، از جمله هوا فضا و قدرت موشکی معتقد است: «دانشمندانی که امروز با ساخت هواپیمای بدون سرنشین و موشک‌های دوربرد دنیا را به حیرت وا داشته‌اند، وارثان همین شهدای دانشگاه تبریز هستند که با امکانات کم آن روز در دانشگاه در حال ساخت مهمات برای رزمندگان اسلام بودند و دشمن می‌دانست که نباید اجازه این پیشرفت را بدهد، بنابراین این مکان مقدس را بمباران و دانشجویان را به خون خود آغشته کرد».

محمدحسین حسین‌زاده، از اعضای وقت جهاد دانشگاهی هم در این زمینه با تاکید بر اینکه، «اقتضای آن دوران ایجاب می‌کرد، که به علت محاصره اقتصادی دشمن و عدم توانایی خرید تسلیحات برای جبهه‌ها، دانشجویان، مسئولان دانشگاهی و به خصوص جهاد دانشگاهی هماهنگی لازم را با صنایع خودکفایی سپاه پاسداران به عمل آورند، تا بتوانند قطعات و مهمات مورد نیاز جبهه‌ها را تامین کنند»، می‌افزاید: « دانشجویان در آن زمان هویت خود را دریافته بودند و توانستند همزمان با درس و علم آموزی، امکانات موجود را تبدیل به احسن کنند».

ناگفته نماند؛ در بمباران ۲۷ دی سال ۶۵، نیز تعدادی از دانشجویان از جمله یحیی خلیلی، مجید خیر‌الهی، مجید اسم حسینی، علیرضا دل‌فکار باغبان و جمال شکوری، مجروح شدند، که در ادامه این گزارش به دیدگاه و نظرات جمعی از این عزیزان می‌پردازیم.

* دانشگاه تبریز؛ نماد پایداری و استقامت جامع دانشگاهی

جمال شکوری، یکی از جانبازان واقعه ۲۷ دی ماه دانشگاه تبریز هم در این خصوص با بیان اینکه، « با آغاز جنگ تحمیلی و آغاز تحریم‌های اقتصادی علیه کشورمان و اعلام اینکه از لحاظ تسلیحات جنگی با کمبود مواجه هستیم، کارخانه‌ها و کارگاه‌های تراشکاری و فنی در تبریز برای ساخت مهمات جنگی اعلام آمادگی کردند و بسیجی همگانی در شهر به وجود آمد»، یادآور می‌شود: «از سال ۶۲ ساخت این مهمات در تبریز آغاز شده بود و همچنین در این زمینه، از سال ۶۵ از طریق جهاد دانشگاهی، دانشجویان دانشگاه تبریز، برای کمک به رزمندگان اسلام شروع به ساخت تسلیحات کردند».

یحیی خلیلی، یکی دیگر از بازماندگان با بیان اینکه، «‌مردم و به خصوص جوانان آن دوران اکثرا پای منبر علما و فقهای گرانقدر اسلام رشد و پرورش یافته بودند و جام وجودشان از شهد گوارای عاشورا و درس های قیام امام حسین(ع) لبریز بود، چنانکه به عینه می‌بینیم، اولویت اصلی برای آنان دفاع از دین و ناموس و کشور بود نه ثروت و درس و خانواده»، می‌افزاید:« مسئولان باید از برگزاری چنین مراسماتی هدف داشته باشند و آن هدف را در برای ایجاد انگیزه و روحیه خودباوری در جوانان نسل امروز و آینده تبیین کنند، چنین مراسمات و یادواره‌هایی نیازمند تشکیل اتاق‌های فکر و تبلیغات سازنده و برنامه‌ریزی‌های اصولی است، تا بتواند نسل جوان را به سمت خویش جذب کرده و تاثیر مثبت گذاشت».

* یاران چه غریبانه رفتند از این خانه/ روزی که دانشگاه تبریز، مشهد الشهدا دانشگاه‌های کشور شد

از این حیث، در ادامه این گزارش به سراغ دانشجویان نسل امروز دانشگاه‌های شهر تبریز رفته‌ایم، که نظرات مختلفی در این زمینه داشته اند که جای باسی تامل و کنکاش دارد.

رحیم‌زاده، دانشجوی کارشناسی ارشد علوم انسانی در این ارتباط در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در تبریز می‌گوید: در دوران دفاع مقدس دانشجویان آن دوره از همه چیز خویش گذشتند، تا اینکه ما دانشجویان نسل امروز، این روزها با آرامش و امنیت درس بخوانیم و برای سربلندی کشورمان تلاش کنیم.

وی، در خصوص شهادت دانشجویان دانشگاه تبریز در پی بمباران رژیم بعثی عراق، در ۲۷ دی ۶۵ می‌افزاید: در این مورد کمتر از سوی متولیان امر و دستگاه ذی‌ربط برای معرفی این حادثه اطلاع‌رسانی شده، که از این رو، برای شناساندن محل این حادثه و علت شهادت این دانشجویان برای درس گرفتن از راه و منش این شهدا، باید بیش از اینها اطلاع‌رسانی و کار می‌شد.

یاری، یکی دیگر از دانشجویان دانشگاه‌های شهر تبریز نیز در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در تبریز با تاکید بر اینکه دانشجویان نسل امروز و فردا باید قداست خون این شهدا را حفظ کنند، یادآور می‌شود: در برخی مواقع مسائل زندگی و دل مشغولی‌های روزمره و به ویژه گرفتار و معتاد شدن جوانان به فضاهای شبکه‌های مجازی و اینترنت نمی‌گذارد، به پیام و آرمان‌های این شهدا توجه ویژه‌ای داشته باشیم و ضروری است، مسئولان در این ارتباط برای تبیین و تقویت فرهنگ فرهنگ ایثار و شهادت و به خصوص تعمیق و نشر ارزش‌های انقلاب اسلامی برپایه مکتب فکری و سیاسی امام راحل و رهبر معظم انقلاب اسلامی تلاش مضاعف داشته باشند.

* تماشای زندگی از چشم دانشجویان شهید

محرمی، از دیگر دیگر دانشجویان نسل امروز شهرستان تبریز در گفت‌و‌گو با خبرنگار فارس در تبریز، پیام دانشجویان شهید دانشکده فنی دانشگاه تبریز در حال حاضر را استقامت در راه خدا و مقابله با استکبار جهانی بیان می‌کند و در ادامه می‌افزاید: به یقین پیام امروز این شهدای دانشجو استقامت در مسیر خداوند و تبعیت از ولایت فقیه است و چرا که شهدای انقلاب و هشت سال دفاع مقدس و به خصوص در حال حاضر شهدای حرم ستاره‌های آسمانی ما جوانان هستند، و هر چه زمان از آن‌ها بگذرد فروزان‌تر می‌شوند و این ملت ایران هستیم که به این شهدا نیاز داریم، و باید ادامه دهنده راه و منش آنها باشیم.

با این وجود، دانشگاهیان در طول ادوار مختلف تاریخ کشورمان به عنوان نماد استقامت، پرچمداران استقلال، آزادی‌خواهی، مبارزه با استبداد و عدالت‌خواهی مطرح بوده‌اند؟ بنابراین، نمود بارز این امر، را در همین دانشگاه تبریز به عینه مشاهده کرد، که دانشجویان این دانشگاه مظلومانه همچون یاران وفادار امام حسین(ع)، در راه تحقق آرمان و اندیشه بلند امام راحل رحمه‌الله و اسلام ناب محمدی جان خویش را فدای این سرزمین نمودند.

* پا به پای دانشجویان در مشهد الشهدا دانشگاه‌های کشور

از این رو، در پی این بمباران که در ۲۷ دی ماه سال ۱۳۶۵ صورت گرفت،۲۲ تن از دانشجویان (شهید هاشم اخترشمار، شهید عباس ارشدی‌پور، شهید بیاض‌علی اسدی فرد، شهید یعقوب اسماعیل‌زاده جیقه، شهید سعید امیرخانی، شهید مهدی امیرکاظمی، شهید سیدمحسن امین جواهری، شهید مرتضی جابری، شهید عادل جعفری نویمی‌پور، شهید ایرج (سجاد) خلوتی، شهید حسین رضاپور، شهید علیرضا رضوانجو، شهید مرتضی زمانپور نیاوران، شهید حسین شیرین سرند، شهید شیرزاد شریفی، شهید صدیار صفری، شهید علی فصیح کجابادی، شهید رحمان قفل‌گری، شهید علیرضا کریمی وفایی‌پور، شهید محسن محمدی غریبانی، شهید فؤالدین محمودی‌نیا دهشتران و شهید حمیدرضا ملکوتی‌خواه) که در حال پشتیبانی برای رزمندگان دفاع مقدس بودند به شهادت رسیدند.

آنچه اختصاصا در این زمینه مورد تاکید بوده، اینکه دانشگاه تبریز تنها دانشگاه کشورمان ایران عزیز است، که مورد حمله مستقیم هواپیماهای عراقی قرار گرفته است. نکته مهم دیگر اینکه، دانشگاهیان و به ویژه دانشجویان دانشگاه تبریز در طول هشت سال دفاع مقدس، علاوه بر حضور مستمر در جبهه‌های جنگ، در پشت جبهه نیز همیشه فعالیت‌های مستمری برای تجهیز رزمندگان داشتند.

* روایت پرواز از خاک تا افلاک شهدای دانشجو

در همین زمینه، حال از خود می‌پرسیم، چرا این شهدای دانشجو، در بهترین فرصت زندگی، تحصیل و کسب علم و دانش را رها کردند و به جبهه‌ها رفتند و جاودانه شدند؟! چرا دوران دفاع مقدس ما، مقدس شد؟! با وجود آنچه گفته شد، سئوال‌های بی‌شماری دیگری هم در این زمینه مطرح است؛ از جمله اینکه رسالت و وظیفه نسل امروز در قبال این شهدای دانشگاه، شهدای دانشجو، شهدای هشت سال جنگ تحمیلی و در درجه نخست خانواده‌های معزز آنان چیست؟

به همین اعتبار، سایر شهدای هشت سال دفاع مقدس کشورمان نیز با تبعیت از منش و سیره شهدای دانشگاه از جمله شهیدان باکری، علم‌الهدی، زین‌الدین، اسماعیل‌زاده، خلوتی، شریفی، رضاپور، صفری و …، با نثار جان خود و با الگوگیری از مکتب عاشورا و قیام امام حسین(ع)، موجب حفظ و احیای فرهنگ اسلام ناب محمدی(ص) شدند، به طوری که عزت و اقتدار امروز ملت ایران در عرصه های مختلف به خاطر ثمره خون این شهداست.

شهدای هشت سال دفاع مقدس به عنوان نماد ایثار، شهامت، شجاعت، آزادی، استقلال، صداقت، معنویت، افتخار و پایمردی ملت ایران، باید همیشه و در همه حال در فضاى جامعه ما زنده باشند و از این رو، زنده نگه داشتن یاد و نام این شهدا، گام نهادن در مسیر حرکت و راه آنهاست و با برگزاری آیین‌ها و یادواره‌های مختلف از جمله برپایی هر چه باشکوه‌تر مراسم‌های هفته دفاع مقدس، قدمی هر چند کوچک برای معرفی و شناساندن راه و آرمان‌های شهدا برای آشنایی نسل جوان برداشت.

——————————-

نگارنده موسی کاظم‌زاده

——————————-