چگونهام، نتوان گفت وین کسی داند
که زار زار بخندید و قاه قاه گریست
دیدرو میگوید:«گرامی داشتن تقوا و پست شمردن رذایل و نمایان ساختن معایب، باید هدف و غایت هر مرد شریف و آزادهای باشد که قلم یا قلممو و یا قلم حجّاری را بدست میگیرد.» در غیر این صورت
هر قلم که او ببرد عرض قلم
آن قلم را قلم بباید کرد
«تن» Taine(1893) فیلسوف و مورخ و منتقد فرانسوی که کوشیده آثار هنری و ادبی و وقایع تاریخی را به سه عامل نژاد و مکان و زمان تشریح کند و هنرمند را وابسته به گروهی از معاصران خویش میداند که با او در یک مملکت در یک مکتب تربیت یافتهاند. لذا شناخت چنین هنرمندی از اجتماعش شناختی منطقی است، یعنی وی ادراک خود را از محیط میسنجد و ردهبندی و مقایسه میکند و عناصر مهم و ارزشمند آن را مشخص مینماید تا بتواند با اشاعه آنها، محرک عواطف پسندیده در جامعهاش گردد و در دوران پراکندگیها و تزلزلهای سیاسی و اجتماعی و اخلاقی به مردم آگاهی بدهد و از فرو غلتیدن جامعه در جهتی غیرقابل برگشت جلوگیری نماید.
طنز پرداز هنر آفرینی است که با حربه بیان از تزلزل و تباهی ارزشها در روزگار خود جلوگیری میکند و با طنز خویش که از نیروی محرکهای قوی برخوردار است. شعور بشری را برای رهایی از ترس و بند و خرافات و فساد و همه عواملی که ممکن است معنویات و ارزشهای جامعه را به خطر افکند تحریک میکند. و با کشف بدیها، و ریشخند ساختن قلدریها و ظلمها و بیدادها و بیدادگریها و ریاکاریها، نیروی آگاهی همگان را برمیانگیزد و مسئولیتهای انسانی و اجتماعی آنان را به یادشان میآورد و در عین حال دشمنان دورو و هفتخطی را که در لباس عوضی و قلب بد حیوان آمدهاند رسوا میکند و مورد طعن و طنز قرار میدهد.
آبگینه است خاطر شعرا (طناز)
تا درست است با صفا گهری است
چون شکستیش برحذر میباش
که از او ذره ذره نیشتری ست
او شعور مردم را متوجه دردهایی میکند که گریبانگیر آنان است و طنز پرداز در پی آن است که دردهای نامکشوف و ناپیدا را آشکار کند و بمصداق
شمعدانی ز چه میخندد و میگرید هم
تا بگویند که او قاتل پروانه نبود
حمید آرش مصداق سطوری که نوشته شد، بود. او هیچ وقت به هنجارهای ناراست جاری در جامعه که به عنوان نادیده گرفتن ارزشها معمول بود. گردن نمینهاد. سرکش و با زبانی گزنده بر علیه کجروان فریاد میزد و لذتی که از طنز«آرش آزاد» عاید مردم میشد بسیار ارزشمند و قابل تمجید و تقدیر بود. احساسات و محبتی که از طنز ایشان در خاطر مردم غلیان مینمود بسیار ستودنی بود. اعتمادی که طنزپرداز کوچیده ما [حمید آرش آزاد] در خوانندگان یا مخاطبانش به وجود آورده بود. بسیار واضح و قابل ستایش بود. چرا که گفتههایش ریشه در خاطرات و تجربههای تلخ مردم دارد. و میکوشید عدم اطمینان و تردیدها را از وجدان اخلاقی خوانندگانش بزداید و بیمها و توهماتی را که همه از آنها در رنج بودند با طنز خود از میان بردارد. و بدینگونه است که خواننده از طریق «طنز» در روح و اندیشه طنزپرداز رسوخ میکند و خویشتن را در اندیشه و احساس وی شریک مییابد و غمخواری او را هماهنگ اندوه خویش مینگرد.
«آرش آزاد» یعنی حمید، ضمن بازگو کردن دردها، انزجار و نفرت خود را نیز بدانها میافزود و آنها را از آنچه بود دردناکتر نشان میداد. به عبارت دیگر او در مسیر حوادث دست میبرد و با هنر هرچه تمامتر با قدرت تخیل خود هرگونه تغییری را که در جریان رویدادها میدید به عمل میآورد و بر تعدادی از حوادث اجتماعی نیز طرحی را که سرچشمهاش بینش عمیق او درباره زندگی بود سوار میکرد و نظام هنری را جانشین آشفتگیهای زندگی میساخت. خلاصه هرچه درباره این نوع هنرمندان بگوئیم و بنویسیم کم گفتهایم چرا که اینان هم چون دریایی مواج و چشمهای جوشان بودند و هستند که هردم در غلیان و فورانند و یکه سواران وادی سخن و طنز هستند و در شروع «جولوجولویه قالمادی» در یک طنز فریبان این امر بوضوح بیان شده است.
ما، طنز نویسان، پی «حق» راه سپاریم
جز «حق» به جهان یارو مددکار نداریم
یک عمر، درست است که ماندیم پیاده
در عرصه گهِ طنز ولی یکّه سواریم
«آرش» بجز این فخر چه جوییم به دنیا
ما، طنز نویسان، پی «حق» راه سپاریم
در جای دیگر در کتاب «اوخو آت یایین گیزلت»
«قوی منده گلیم…!
اذن وئر، من ده سن ایله بیر اروپایه گلیم
گز – دولان هرطرفی، من ده سنه سایه گلیم
سن آتاندان نئچه میلیون یورو آل، خرج لیک ائله
من ساتیب وار- یوخومو، ائتمه یه سرمایه، گلیم
گئدیب آلماندا نئچه بئنز آلاجاقسان بیلیرهم
قوی مینیب بیر اوتوبوس، من ده تماشایه گلیم
جان کلام آن که از هر طرف بوادی طنز وارد شوی در یک میدانی پا میگذاری که در و پیکر ندارد. یعنی قامت شاعر طناز به بلندا و پهنا و درازی این عرصه غالب است. آرش انسانی که بمصداق مثال هندسی دارای حجمی است که ۳ بعد دارد و او هیچ وقت تنها نبود. عمران صلاحی و سغامهر و یالقیز و شهرک و خیلیهای دیگر …، گنجینه سخنان رمزآلود و درد آشنای جامعهمان بوده و هستند. که با خالی بودن جای بس ارزشمند عدهای از این عزیزان سراپا هنر باعث کمبود جبران ناپذیر شده است. تجاوزشدگان و تحقیرشدگان جامعه که توسط این هنرمندان دفاع میشدند. فشار زیادی را متحمل شدهاند. زیرا آنان میدانستند که مقام و ارزش انسانی که مورد غارت و اهانت قرار گرفته چیست. و چگونه باید آن را در سخنی شیوا و رسا ترمیم باید کرد همیشه با چهرهای متبسم و درونی گریان چراغ امید در قلب دلسوختگان جامعه را روشن نگاه میداشتند. ابرهای عالم شب و روز در دل آنها میگریست اما صورتشان را با سیلی سرخ نگه میداشتند. این بود که محبوب و عزیز همگان بودند و هستند و خواهند بود. امروز در نشریات و روزنامهها جای خالیشان به شدت محسوس است و هیچ وقت فراموش نخواهند شد چرا که آنان به قول زنده یاد معجز شبستری، زحمت درد و دندان را خوب به تصویر میکشیدند در خاتمه که البته ختم این نوع گفتار هیچ وقت میسر نیست باشد این که زیاد مصدع نشویم از قول توانای بیبدیل زنده نام احمد شاملو این قطعه کوچک را بکار بریم که حمید آرش برای زیستن ۲ قلب داشت.
قلبی که دوست بدارد
قلبی که دوستش دارند
تابستان ۹۵ حسن انداچه

ايميل: news@.ir | شماره پيامک:000 |
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
- دفاع از رساله دکتری با موضوع «دیپلماسی شهری» و نقش رسانه ها توسط همکار شهرداری تبریز
- آذربایجانشرقی گنجینه طلای کشور
- تصادفات رانندگی در آذربایجانشرقی هفت هزار و ۹۴۸ فوتی و مصدوم به جا گذاشت
- خرید تضمینی ۵۱ هزار تن گندم در آذربایجان شرقی
- تاکید مدیرکل آموزش فنی و حرفه ای آذربایجان شرقی بر نقش بانوان در توسعه آموزش مهارتی
- قاچاقچیان آثار تاریخی در اسکو به دام افتادند
- مسیر دیپلماسی را دنبال میکنیم
- ۲ کرسی هیئت رئیسه کمیسیون اجتماعی برای تبریز
- تبریزیها ۱۰۰۰ دستگاه خودروی برقی خریدند
- زنجیره تولید غذا در بحران جنگ تحمیلی ۱۲ روزه در آذربایجان شرقی متوقف نشد
- حضور بانوان در ورزشگاه موجب افزایش نشاط اجتماعی در بین خانوادهها شد
- کاهش ۹ درصدی فوتیهای تصادفات رانندگی در آذربایجانشرقی
- ارزش تولیدات منطقه آزاد ارس به ۸۲ هزار میلیارد ریال رسید
- استاد اقلیمشناسی: احیای دریاچه ارومیه جز با انتقال آب دریاهای آزاد ممکن نیست
- تأکید عظمایی بر رفع گلوگاههای زیرساختی در مسیر توسعه مس سونگون
- انتقال آب ارس؛ نیاز حیاتی تبریز در انتظار توجهی جدی
- شهردار تبریز: فرصت های سرمایه گذاری موجب درآمد پایدار و رونق اقتصادی می شود
- تأکید عظمایی بر رفع گلوگاههای زیرساختی در مسیر توسعه مس سونگون
- آذربایجان شرقی الگوی تابآوری در بحران/ تولید بیوقفه صنایع حتی در جنگ تحمیلی ۱۲ روزه
- تصویب اوراق مشارکت ۵۵ هزار میلیارد ریالی برای توسعه حملونقل عمومی تبریز