– مدرسه «پویش» در تبریز تنها مدرسه شمالغرب کشور برای کودکان اوتیسمی است، مدرسه ای که گاه میزبان کودکان بیمار از سایر استان هاست و بهبود شرایط آن نیازمند توجه جدی مسئولان است.

خبرگزاری مهر – گروه استان ها – بهنام عبدالهی: اوتیسم یا همان اختلال رشدی فراگیر، یک بیماری ژنتیکی است که از نسلی به نسل دیگر انتقال می‌یابد. این اختلال در پسران، چهار تا پنج برابر بیش‌تر از دختران دیده می‌شود و همچنین کودکانی که به این بیماری مبتلا هستند تا سه سالگی با علائمی چون گوشه‌گیری، وابستگی نامناسب به اشیا، عدم درک ترس و خطر، بیش‌فعالی یا انفعال شدید آن را بروز می‌دهند.

برخی باورهای نادرست مبنی بر اینکه اوتیسم با وضع اقتصادی، اجتماعی، سبک زندگی و تحصیلات والدین مرتبط است، وجود دارند که باید گفت همگی نادرست هستند و این اختلال رشدی، تنها از راه ژنتیک منتقل می‌شود. ویژگی‌های افراد اوتیسم در ارتباط کلامی و غیرکلامی جلوه می‌کند و معمولا چنین افرادی در تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های مربوط به بازی و سرگرمی ضعف دارند.

با این اوصاف کودکان اوتیسمی شاید باتفاوتی نه‌چندان زیاد از سایر کودکان استثنایی، توانایی و استعداد تحصیل را دارند و با شیوه‌ها و در فضاهای خاص می‌توان آن‌ها را نیز تحت تعلیم و تربیت قرار داد و هرچند اوتیسم درمان نمی‌شود اما با آموزش می‌توان رفتارهای مبتلایان به این بیماری را تعدیل کرد تا خود و اطرافیان‌شان زندگی مطلوب‌تری داشته باشند.

با توجه به مجموع این شرایط مدارسی چون مدرسه اوتیسم «پویش» در تبریز روزنه امیدی برای کودکان اوتیسمی و خانواده‌های آنها محسوب می‌شود و برای اولیا کودکان اوتیسمی که در ابتدا پذیرش داشتن کودک اوتیسمی برای آنها بسیار مشکل است، شاید همین مدرسه اوتیسم بتواند آن‌ها را در مسیر پذیرش حقیقت و هم‌سویی با آن، یاری کند.

ما زبان افراد اوتیسم را نمی‌دانیم

ابتدا که وارد مدرسه اوتیسم پویش در حوالی شهرک امام تبریز می‌شویم، با فضایی متفاوت از سایر مدارس مواجه می‌شویم. فضایی که در آن برخلاف مدرسه‌های معمولی، دانش‌آموانش بی‌بهانه گریه می‌کنند، بی‌بهانه می‌خندند و بی‌بهانه …

البته فارغ از فضای عاطفی متنوع حاکم، با چند قدم کوچک در سالن مدرسه، به بن‌بست می‌رسیم، سالنی که چند کلاس کوچک در آن جای دارد و در هر کدام از آن پنج یا شش دانش‌آموز اوتیسمی مشغول تحصیل‌اند.

تا این جای کار می‌شود گفت تقریبا این تفاوت‌ها عادی است اما ماجرا وقتی اسف‌بار می‌شود که می‌بینیم مادری فرزندش را از استانی دیگر با هزار مشقت و سختی به این مدرسه آورده و اینجاست که مدرسه اوتیسم پویش، عنوانی غم‌ناک به خود می‌گیرد: تنها مدرسه اوتیسم شمالغرب کشور.

مریم خوشبخت مدیر آموزش و پرورش استثنایی آذربایجان شرقی در گفت و گو با مهر در این زمینه می‌گوید: در مورد آموزش کودکان اوتیسم باید بگویم ما زبان افراد اوتیسم را نمی‌دانیم و یک مربی و درمانگر خوب، مانند یک مترجم عمل می‌کند و سعی می‌کند به جای تغییر افراد اوتیسم، محیط را برای آنانان تغییر دهد.

وی درباره مدرسه اوتیسم پویش می‌افزاید: مدرسه اوتیسم پویش، تنها مدرسه تخصصی اوتیسم در شمالغرب کشور است که در سال ۸۸ در ناحیه ۵ تبریز شروع به کار نمود و به دلیل شرایط نامساعد مکانی و ساختمانی، استقبال خوبی از طرف اولیا صورت نگرفت و در سال تحصیلی ۹۵-۹۶ به ناحیه ۲ منتقل شد و حتی از استان‌های همجوارش دانش‌اموز جذب کرد.

میزبانی از دانش‌آموزان اوتیسم آستارا و ماکو با انواع کمبودها

مدیر آموزش و پرورش استثنایی استان همچنین اظهار می‌دارد: پویش دارای هفت آموزگار است که اکثرا دارای مدرک کارشناسی ارشد در رشته‌های مرتبط می‌باشند و همچنین مشاور با تجربه مادریار برای خدمت‌رسانی بیش‌تر به این دانش‌آموزان وجود دارد.

خوشبخت خاطرنشان می‌کند: این مدرسه دارای یک کلاس تخصصی و همچنین اتاق بازی و استخر توپ و فضای بازی مناسب برای دانش‌آموزان است و همچنین با یک کلاس هوشمند، آماده خدمت‌رسانی به ۶۰ دانش‌آموز است.

وی درباره مشکلات عمده مدرسه پویش تشریح می‌کند: باتوجه به اینکه از کل تبریز و روستاهای اطراف دانش‌آموز داریم، تامین هزینه‌های سرویس ایاب و ذهاب این عزیزان خیلی مشکل شده است و همچنین نبود نیروی توانبخشی یعنی گفتار درمانی و کاردرمانی و همچنین نبود سیستم در اتاق‌ها، نبود اتاق تیچ و اتاق بازی، از دیگر مشکلات این مرکز به شمار می‌آید.

آن‌طور که پیداست تنها مدرسه اوتیسم شمالغرب کشور که با توجه به عنوانش باید کاملا مجهز ‌می‌بود، از انواع کمبودها بی‌بهره نیست و انگار دانش‌آموزانی هم که حتی از آستارا و ماکو با تحمل مشکلات فراوان برای تحصیل می‌آیند، با مجموعه‌ای کاملا مجهز رو به رو نمی‌شوند.

مسئولان آموزش و پرورش آذربایجان شرقی معمولا از استقبال خیرین و کمک‌های بی‌منت ایشان ابراز رضایت، خوشحالی و افتخار می‌کنند ولی اینکه تنها یک مدرسه اوتیسم در شمالغرب کشور وجود داشته باشد، کمی ناعادلانه بنظر می‌رسد و حالا نبود امکانات هم می‌تواند درد دیگری باشد که باز نیازمند حمایت مسئولان و خیرین است.

وعده‌های میلیونی تقریباً هیچ برای «پویش»

مدیر سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور به تازگی در سفری که به تبریز داشت و به همراه مدیر کل آموزش و پرورش آذربایجان شرقی از مجموعه پویش بازدید کردند. عایدی این بازدید برای کارکنان و دانش‌آموزان مدرسه، وعده‌هایی بود که هیچ تصمینی در قبال برآورده شدن آن‌ها وجود ندارد.

معاون وزیر آموزش و پرورش در این بازدید با مشاهده کمبودها و نارضایتی کارکنان، قول ۱۰ میلیون تومان اعتبار برای کمک به این مجموعه را داد که در پی آن پاشایی، مدیر کل آموزش و پرورش استان نیز ۱۰ میلیون تومان برای کمک در نظر گرفت و رضایت آنی ساکنان پویش را به دست آورد اما تجربه نشان می‌دهد، وعده‌های مسئولان ما عملی نمی‌شود مگر با دویدن‌های مکرر با کفش آهنی.

مجید قدمی معاون وزیر آموزش و پرورش و مدیر سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور در حاشیه سفر خود به تبریز در گفت و گو با مهر می‌گوید: آذربایجان شرقی به دلیل اینکه دارای معلمانی با تراز حرفه‌ای بالاست، استانی موفق در حوزه آموزش استثنایی به شمار می‌آید و همچنین توانبخشی، آموزش و حضور منظم همکاران در دوره‌های ضمن خدمت و برگزاری کارگاه‌ها، از دیگر عواملی‌ است که آذربایجان شرقی را موفق جلوه می‌دهد.

وی ادامه می‌دهد: به دلیل اینکه نیروهای متخصص و قوی در آذربایجان شرقی مشغول به کارند، این استان بین ۵ استان برتر کشور در بحث آموزش استثنایی قرار گرفته است. یکی از دلایل دیگر این برتری، مدیریت خوب هم در بحث اداره کل آموزش و پرورش و هم بخش اداره آموزش استثنایی استان است.

یک مدرسه اوتیسم برای شمالغرب کشور کم است

معاون وزیر آموزش و پرورش می‌افزاید: مجموعه کمک‌هایی که ما به استان‌ها می‌کنیم مشخص است اما در کنار این، آذربایجان شرقی توانسته از مشارکت‌های مردمی و خدمات بخش‌های دیگر استفاده کند و سیستم را جلو ببرد. شاخص‌های ما در آیتم‌های مختلف نشان می‌دهد که این استان در این بحث نیز جزو استان‌های برتر بوده است.

یک مدرسه تخصصی اوتیسم برای کل شمالغرب کشور، بسیار کم است و نیاز می‌بینم در این زمینه با مساعدت مردم و مسئولان دست به ساخت مجموعه‌های دیگر بزنیم
وی درباره مدرسه اوتیسم پویش اذعان می‌کند: من نیز قبول دارم که یک مدرسه تخصصی اوتیسم برای کل شمالغرب کشور، بسیار کم است و نیاز می‌بینم در این زمینه با مساعدت مردم و مسئولان دست به ساخت مجموعه‌های دیگر بزنیم و پویش را هم برای هرچه بهتر شدن، یاری کنیم.

اما در میان مسئولان، کادر و تمام کسانی که به نوعی با کودکان استثنایی سر و کار دارند، قشری بی‌ادعا با چشم‌داشتی ناچیز مشغول کارند که مردم به آن‌ها معلم می‌گویند اما کاری که بر دوش دارند، وظیفه‌ای مادرانه است.

یکی از معلمان مدرسه اوتیسم پویش در گفت و گو با مهر می‌گوید: قطعا بخاطر اینکه ما با کودکان استثنایی سر و کار داریم، کار و وظایف ما با معلمان دیگر خیلی فرق می‌کند و ایستادن در این مقام به جز داشتن دانش علمی بالا، نیازمند روحیه‌ای متفاوت و صبر است.

وی با تصدیق کمبودها و مشکلات نامبرده اضافه می‌کند: مشکلات همه‌جا هستند ولی هیچ‌وقت این کمبودها نمی‌توانند ما را از انجام وظیفه مقدسی که داریم باز دارند و به لحاظ اینکه ما برای والدین این کودکان، امیدی روشن هستیم، باید تا حد توان وظیفه خود را به نحو احسن انجام دهیم.

قرار بود مصاحبه ما با خانم معلم، مفصل‌تر از این باشد ولی ایشان وقتی صدازدن کودکی را شنیدند، بی‌هیچ وقفه‌ای گفت و گو را خاتمه دادند و به سوی کودک شتافتند. اینجاست که می‌توان به معنای عملی و واقعی معلم پی برد.

یک ‌جای کار می‌لنگد

در اینکه مدارس تخصصی استثنایی چه از لحاظ کیفی و چه کمی باید یک رشد اساسی را تجربه کنند، شکی نیست اما تحصیل ۲۸ دانش‌آموز اوتیسم در تنها مدرسه تخصصی شمالغرب کشور و در مقاطع پیش‌دبستانی، آمادگی و ابتدایی، خبر از یک حفره بزرگ در امر فرهنگ‌سازی برای اولیا کودکان استثنایی دارد.

همچنین وقتی آموزش و پرورش آذربایجان شرقی در بین برترین استان‌ها در امر کمک‌های مردمی قرار می‌گیرد، باید انتظار داشت در کم‌لطفی و کم‌توجهی مسئولان مدارسی مثل پویش به همت مردم خیردوست، مجهزتر از این باشند که علت این امر را نیز می‌توان کم‌تر شناساندن اهمیت چنان مدارسی به خیران دانست.

کودکان اوتیسم و در کلامی کلان‌تر کودکان استثنایی هم مانند سایر دانش‌آموزان تنها یک‌بار به دنیا می‌آیند که به ناچار تحت تاثیر عواملی، دارای اختلالات ذهنی و جسمی هستند ولی این نباید باعث شود که تبعیضی در خدمت‌رسانی به این فرشتگان زمینی انجام گیرد. وقتی نگاه ما به این قشر جامعه تغییر یابد و این ذهینت وجود داشته باشد که انسان‌های کم‌توان نیز می‌توانند در آینده برای جامعه مفید باشند، یقینا چه توسط مردم و چه مسئولان، کمک‌های بیش‌تری عاید آنان خواهد شد.