حضور پرصلابت کوه سهند که ارتفاع آن در نوک قله‌اش به سه‌هزار و ۷۰۷ متر می‌رسد، ضامن تداوم زندگی بیش از ۲ میلیون جمعیت اطرافش می‌باشد و آب که به جای خود، هوای منطقه هم تحت تاثیرش به تعادل می‌رسد؛ کوهی که ریش سپید کرده و حال زارش در سال جدید سزاوار رسیدگی است. 

به گزارش  پایگاه خبری تحلیلی بامدادتبریز به نقل از ایرنا،بهره‌بردارانِ آب جاری از این سرچشمه زندگی، از رگ‌های مویرگی جسم و جانش عبور کرده و به شریان‌های اصلی آن چنبره زده‌اند و چرای بیش از حد احشام نیز رمقی برایش نگذاشته است.

خشکسالی هم سالهاست که بر قامت‌اش سایه انداخته و گویا آسمان آن چنان کینه‌ای بر دل دارد که نمی‌خواهد با یک دل سیر به حالش گریه کند؛ آری این ها بخشی از وضعیت سهند پرصلابتی به شمار می‌رود که به دست بهره‌بردارانش پیر شده است.

مردم محلی بیش از همه نسبت به این حال سهند واقفند اما وقتی پای منافع شخصی به میان می‌آید، منتظرند تا کسی دیگری به دادش برسد و همچنان به بهره‌برداری بی‌رویه ادامه می‌دهند.

رئیس اداره محیط زیست مراغه با اشاره به اینکه سهند نقش حیاتی در شکل‌گیری اجتماعات این منطقه داشته، می‌گوید: استفاده بی‌رویه از سهند در سالیان دراز، موجب شده تا عروس کوه‌های ایران به سن پیری پا بگذارد زیرا با وجود بهره‌برداری‌های بی‌وقفه، گام موثری در جهت بهبود شرایط آن برداشته نشده است.

به گفته «غلامرضا زارع» دخل و تصرف‌های بیش از ظرفیت نیز موجب شده تا آسیب‌های زیست محیطی فراوانی به سهند وارد شود که از جمله آنها می‌توان به برداشت بیش از حد آب از منابع آبی جهت ایجاد چمن‌زارها و باغ‌ها اشاره کرد که موجب از بین رفتن چشمه‌ها شده است.

وی اضافه کرد: از بین رفتن مراتع به علت چرای بیش از حد در چراگاه‌ها، ایجاد سکونتگاه‌ها در مراتع سهند و تغییر مسیر آبراهه‌ها نیز به نوبه خود به سهند آسیب زده است.

«زارع» افزود: خشکسالی‌های متوالی با وجود برداشت‌های بیش از حد مجاز آب از ذخایر آبی در کنار برداشت بیش از حد از ذخایر ژنتیکی سهند و گیاهان داروئی نیز موجب شده تا بیشتر گونه‌های داغروئی آن از بین برود.

به گفته وی ایجاد راه‌های دسترسی غیرضروری و رواج شکار گونه‌های نادر خرس، گرگ و گراز در منطقه، آسیب‌های غیرقابل جبران را در بر داشته و در کنار همه این آسیب‌ها، عدم احیاء و قرق مراتع آسیب‌دیده نیز ضربه مهلکی بر پیکره سهند وارد کرده است.

زارع بیان کرد: خوشبختانه کارگروه استانی سهند به ریاست فرمانداری مراغه و مشارکت ادارات کل محیط زیست، منابع طبیعی و ادارات تابع اطراف سهند تشکیل شده و در سال جاری پروپوزال جامع احیای سهند با مشارکت دانشگاه سراسری مراغه تهیه شده تا احیا به شکل علمی در سال آینده پیگیری شود.

آسیب‌ها فراتر از اینهاست

نماینده سمن‌های مراغه در شورای توسعه و حمایت از سازمان‌های مردم‌نهاد نیز آسیب‌های وارد شده به سهند را بیشتر حلاجی و بیان می‌کند: شخم اراضی ملی از سوی مردم محلی، خارزنی و علف‌چینی به منظور تامین سوخت و بهره‌برداری بی‌رویه از گیاهان دارویی را هم باید به آسیب‌های سهند اضافه کرد.

«علی مشتاق‌پور» افزود: تحت تاثیر همین بهره‌برداری‌های بی‌رویه، گونه‌های مهاجر و غیر خوش‌خوراک و گاهی سمی از جمله پامچال و گونه‌های خاردار در مراتع حاکم گشته و گونه‌های غالب از بین رفته است.

وی به صید بی‌رویه ماهی قزل‌آلای وحشی هم اشاره و بیان کرد: ایجاد میدان مغناطیسی در رودخانه‌ها و صید ماهی با تور و همچنین آلودگی شیمیایی نیز باعث انقراض زیستگاه این گونه بسیار باارزش شده است؛ گونه‌ای که یکی از شاخص‌های سلامت آب در رودخانه‌های سهند است.

«مشتاق‌پور» افزود: گونه‌های با ارزش پرندگان از جمله کبک، تیهو، عقاب‌ها و به خصوص بازهای شکاری که یکی از گونه‌های بسیار ارزشمند منطقه سهند است نیز به خاطر ارزش‌های اقتصادی بالا هم گهگداری به کشورهای حوزه خلیج فارس انتقال یافته و نسل این گونه‌های ارزشمند نیز به خطر افتاده است.

مدیرعامل انجمن حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی مراغه ادامه می‌دهد: بهره‌برداری از معادن منطقه سهند با ایجاد جاده‌های متعدد همراه بوده که سیمای محیط زیست منطقه را به نابودی کشانده است.

به گزارش ایرنا آیت‌الله محمدتقی پورمحمدی، امام جمعه مراغه در خطبه‌های نماز جمعه هفته گذشته این شهرستان نیز نسبت به تخریب مراتع سهند واکنش نشان داد و به مردم و مسئولان توصیه کرد که در زمینه احیای سهند اهتمام کنند.Play

۰۰:۰۰

-۰۲:۲۴MuteSettingsPIPEnter fullscreen

Download

حفظ منابع آبی و تداوم بارش‌های برف در کوه‌های سهند تا حدی دارای اهمیت است که «یونس مروارید»، مولف کتاب مراغه نیز طی دهه ۶۰ شمسی در کتابش اینگونه آن را توصیف کرده که «عدم نزول برف و باران به موقع، وضعیت فلاحت و کشاورزی این منطقه را کلا مختل می‌کند».

بارش‌هایی که در سال های گذشته با مداخله انسان در طبیعت کاهش یافته و رئیس اداره حفاظت محیط زیست مراغه می‌گوید که دستگاه‌های ضد تگرگ به کار گرفته شده در باغ‌های این شهرستان نیز در این زمینه بی‌تاثیر نبوده و موجب فرار ابرها و کاهش بارندگی به ویژه در دامنه‌های جنوبی سهند شده است.

«غلامرضا زارع» با تاکید بر اینکه امروزه تغییرات اقلیمی در سطح جهانی و منطقه‌ای یک دغدغه عمومی محسوب می‌شود، اضافه کرد: این تغییرات در زمینه‌های مختلف از جمله کشاورزی، افت سطح آب‌های زیرزمینی، کاهش روان آب‌ها، پوشش مراتع، رانش زمین، فروچاله‌ها و فرسایش خاک خودش را نشان می‌دهد.