آذربایجان شرقی با ۸.۱ میلیارد تن ذخایر معدنی تخمینی، رتبه نخست کشور را در این زمینه دارد و از نظر تنوع مواد معدنی هم در وضعیت مناسبی است اما به دلیل راکد بودن تعدادی از معادن، کامل نبودن زنجیره تولید معادن فعال و برخی مشکلات فرا بخشی، سهم این بخش در اقتصاد استان متناسب با ظرفیت‌های موجود نیست.

برای واکاوی و روشن شدن زوایای تاریک مشکلات معدنی استان، پای صحبت معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی نشستیم.

به گزارش پایگاه خبری تحلیلی بامدادتبریز،حسین جعفری در گفت و گوی اختصاصی با ایرنا با اشاره به ظرفیت های معدنی استان گفت: طبق آخرین آمار، حدود ۵۶۳ معدن در آذربایجان شرقی وجود دارد که ۳۴۱ واحد ( بیش از ۶۰ درصد ) از این تعداد به دلایل مختلف راکد و غیرفعال شده اند.

وی با اعلام اینکه ظرفیت اسمی استخراج معادن استان ۴۰ میلیون تن است و چهار هزار و ۷۰۰ نفر به طور مستقیم و همین تعداد به صورت پیمانکاری در این حوزه مشغول کارند، اظهارکرد: از ۶۵ ماده معدنی شناسایی شده ۵۲ ماده معدنی در این استان وجود دارد که ظرفیت بزرگی برای توسعه اقتصادی این استان به شمار می رود .

جعفری در عین حال گفت: وجود برخی مشکلات از جمله قوانین دست و پاگیر، پایین بودن توان مالی بهره برداران و نا اهل بودن آنها و همچنین داشتن معارض، موجب غیرفعال و یا نیمه فعال شدن آنها شده و همین امر موجب کاهش سهم این صنعت در اقتصاد استان به ۲ درصد شده است.

جعفری گفت: وجود برخی مشکلات از جمله قوانین دست و پاگیر، پایین بودن توان مالی بهره برداران و نا اهل بودن آنها و همچنین داشتن معارض، موجب غیرفعال و یا نیمه فعال شدن آنها شده و همین امر موجب کاهش سهم این صنعت در اقتصاد استان به ۲ درصد شده است.

معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی خاطرنشان کرد: میزان ذخایر معدنی در استان نشان می دهد این بخش ارزش زیادی دارد و در صورت بهره مندی از ظرفیت های بخش معدن، می توانیم به اقتصاد استان و کشور کمک کنیم.

جعفری گفت: فعال بودن ۲۲۱ معدن از ۵۶۳ معدن، نشان دهنده وجود برخی مشکلات در این حوزه است که باید احصا و برطرف شود.

وی به مشکلات فعالیت در این عرصه و فعالان آن اشاره و اظهار کرد: استعلام منابع طبیعی، افزایش مناطق حفاظت شده، معارضین محلی، رکود بخش مسکن، کمبود نقدینگی و استهلاک ماشین آلات معدنی مهم ترین موانع پیش روی معدن و تحقق رونق تولید در این بخش است.

وی اضافه کرد: مقرراتی که در بخش معدن در زمینه منابع طبیعی و محیط زیست وجود دارد گاهی همدیگر را نقض می کنند و این موضوع باعث رکود فعالیت معادن در استان می شود.

جعفری گفت: معارضان محلی نیز یکی دیگر از مشکلات فعالان حوزه معدن است که اغلب معدن داران با آن مواجه می شوند و در بسیاری از موارد فعالیتشان با مشکل روبرو می شود.

وی یکی دیگر از مشکلات اساسی در روند فعالیت معادن را توان مالی پایین بهره بردار عنوان و تاکید کرد: فعالیت در بخش معدن به سرمایه کلان و ماشین آلات و تکنولوژی جدید نیاز دارد که نبود هر کدام از اینها موجب غیرفعال شدن معدن و تعطیلی آن می شود.

جعفری همچنین به عدم تطابق قوانین و مقررات محیط زیست، منابع طبیعی و معادن اشاره کرد و گفت: عدم ثبات هدف گذاری ها، عدم وجود شعبه خاص رسیدگی به مشکلات معدنی در دادگستری ها و کم توجهی و همراهی ضعیف نیروی انتظامی برای درخواست های پیشگری از برداشت غیرمجاز مواد معدنی مطابق ماده ۱۹ از چالش های این حوزه بوده و این موارد امکان سرمایه گذاری در حوزه معدن را سلب کرده است.

فرسودگی ماشین آلات معدنی و زمانبر بودن ورود ماشین آلاتی که در داخل تولید نمی شوند و ممکن و کافی نبودن امکانات برای انتقال تکنولوژی به روز از دیگر مواردی بود که جعفری آنها را چالش این بخش عنوان کرد.

معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی همچنین در مورد واگذاری معادن به افراد دارای اهلیت که از مشکلات و چالش های حوزه معدن نیز به شمار می رود گفت: اواخر سال گذشته برنامه ای شروع شد که حدود ۱۸۰ محدوده بلاتکلیف آزادسازی شد تا در این زمینه متقاضیانی که تمایل به فعالیت دارند اقدامات لازم را انجام دهند.

جعفری افزود: با توجه به سیاست گذاری وزارت صمت، مقرر شده قبل از ثبت محدوده، افراد، صلاحیت فنی را اخذ کنند در حالی که قبلا احراز صلاحیت این گونه نبود و افراد راحت تر امکان ثبت محدوده معدنی را داشتند.

وی همچنین به اهمیت موضوع جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی اشاره کرد و گفت: با توجه به پیگیری های استاندار آذربایجان شرقی خوشبختانه معادن استان در مسیر خوبی قرار گرفته اند که علاوه بر موضوع ایجاد اشتغال و ارزش افزوده، گردش مالی که در استان ایجاد خواهد کرد بسیار قابل توجه خواهد بود.

با توجه به پیگیری های استاندار آذربایجان شرقی خوشبختانه معادن استان در مسیر خوبی قرار گرفته اند که علاوه بر موضوع ایجاد اشتغال و ارزش افزوده، گردش مالی که در استان ایجاد خواهد کرد بسیار قابل توجه خواهد بود

معاون امور معادن و صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی فراوری مواد معدنی در استان را یکی از گام های خوب دولت سیزدهم عنوان و اضافه کرد: میزان بالای ذخایر معدنی در استان، فراوری مواد معدنی را مهم تر کرده و در حال حاضر از لحاظ فراوری مواد معدنی در استان نزدیک ۶۰۰ واحد فعال است و تنها در مجتمع فولاد میانه ۸۰۰ هزار تن گندله در سال تبدیل به آهن اسفنجی می شود.

جعفری به اهمیت تکمیل اطلاعات ذخایر معدنی برای جذب سرمایه گذاران اشاره کرد و افزود: با هم افزایی دستگاه های مختلف در بخش معدن می توان مسیر توسعه را به سرعت پیمود.

وی استفاده از دانش فنی شرکت های دانش بنیان را برای برون رفت از برخی مشکلات در بخش معدن مهم توصیف و اعلام کرد: از تمام شرکت ها و دانشگاهیان که تمایل به ورود به بخش معدن را داشته باشند با تمام توان حمایت می کنیم.

آذربایجان شرقی ضمن اینکه به عنوان بهشت معادن مس و طلا شناخته می شود دارای معادن سیلیس (ماده اولیه کارخانجات شیشه و سیمان)، نفلین سینیت (بزرگترین معدن نفلین سینیت خاورمیانه)، مولیبدن (بزرگترین معدن مولیبدن خاورمیانه)، آهن (آذربایجان شرقی قطب سوم فولاد کشور)، منگنز (کاربرد بسیار فراوان در صنایع مختلف)، سیلیس (ماده اولیه کارخانجات شیشه و سیمان)، پرلیت (کاربرد فراوان)، تراورتن (شهرت جهانی تراورتن های استان)، خاک های صنعتی (کائولن زنوز)، آهک (پروژه های عمرانی و کاغذ سنگی)، پوکه معدنی (پروژه های عمرانی) و گچ (پروژه های عمرانی) است و در کنار افزایش سرمایه گذاری و کشف و استخراج و فراوری این مواد معدنی با تحقق کامل انتقال درامدهای مس سونگون شاهد افزایش سهم این بخش در اقتصاد استان خواهیم بود.