کارشناسان مسایل هنر می گویند هر چند تمام اشکال هنرهای نمایشی اعم از ‘تئاتر’ و ‘فیلم’ در پیشبرد اهداف فرهنگی جوامع و برجسته سازی جایگاه تمدنی و فرهنگی آنان در عرصه بین المللی نقش تعیین کننده دارند، اما از نگاه آنان هنر ‘نمایش’ به دلیل ارتباط نزدیک مخاطب با عوامل هنر و گرمی فضای حاکم بر صحنه نمایش و تماشا، مزیت های نسبی فراوانی دارد.
شاید بی دلیل نیست که گفته می شود ‘ژنرال دوگل’ رئیس جمهوری فرانسه در سال های ابتدایی پس از پایان جنگ دوم جهانی به مردم این کشور اروپایی ‘یارانه تئاتر’ می داد تا به این وسیله علاوه بر کاهش آلام آنان از جنگ خانمانسوز بین الملل دوم، زمینه را برای مشارکت در آبادانی و پیشرفت فرانسه رها شده از چنگال جنگ فراهم کند.
با این رویکرد، ایرنا مرکز آذربایجان شرقی، میزبان میزگردی با عنوان ‘جایگاه هنر نمایش در توسعه و چالش های پیش روی آن’ بود تا ابعاد مزیت های نسبی و مشکلات این گونه هنری بررسی شود.

** تئاتر در خدمت ترویج آموزه های دینی و دفاع مقدس
مسئول انجمن هنرهای نمایشی آذربایجان شرقی با اشاره به اینکه تئاتر به دست صاحبان هنر سپرده شده است، گفت: رشد هنر نیاز به سعه صدر مسئولان دارد که با حضور آنان در سالن های نمایش ممکن می شود.
رامین راستی اظهار کرد: علاوه بر این حضور مسئولان در کنار هنرمندان و حضور در سالن تئاتر، آنها را تشویق و ترغیب برای ادامه کارهای هنری می کند .
وی با اشاره به اینکه هنر تئاتر در خدمت آموزه های دینی و ارزش های دفاع مقدس و اسلامی است، گفت: تئاتر می تواند خط فکری به مردم و مسئولان بدهد؛ بر این اساس باید آثار تولید شده متناسب با نیازهای مردم و فرهنگ جامعه باشد.
راستی بیان داشت: انتخاب فکر درست برای رفع نیازهای فرهنگی و هنری مردم و ایجاد رقابت در تئاتر برای پیشرفت این رشته ضرورت اس .
وی یادآور شد: اما حس رقابت برای جذب مردم در بین اصحاب نمایش نباید صمیمت ها را در بین اهالی این رشته نمایشی کاهش دهد.
وی با اشاره به نقش رسانه ها در پیشرفت و نهادینه شدن فرهنگ تماشای تئاتر ،گفت: مطبوعات همواره به گونه دیگر به مقوله تئاتر نگریسته اند و رسانه های ارتباط جمعی دغدغه چگونگی رفع مشکلات هنرهای نمایشی را دارند .
وی افزود : تبریز به عنوان شهر اولین ها در حوزه تئاتر نیز اولین است؛ نخستین نمایشنامه و نمایش تئاتر در این شهر اتفاق افتاده و به واسطه وجود استادان بزرگی همچون فریور و گذشته درخشان این هنر ،جایگاه تئاتر تبریز محفوظ است .
راستی گفت: صفحات اول تاریخ تئاتر ایران ،تقدم و تاخر تئاتر متعلق به تبریز است و این شهر موجب پویایی و روان سازی تئاتر کشور در روند تاریخ نمایش کشور شده است .
وی اظهار کرد : بر این اساس مسئولیت ما در قبال گذشته درخشان تئاتر و حرکت های بعدی تئاتر استان افزایش پیدا کرده است .
وی گفت : البته مقایسه جایگاه تاریخ درخشان تئاتر آذربایجان با حال حاضر و همچنین جایگاه تئاتر آذربایجان و ایران با تاریخ تئاتر جهان درست نیست .
وی اظهار کرد : حفظ تماشاگرها منوط به بازیگران کیفی و محتوای بالاست و از طرفی مشکلات اقتصادی متوجه سیبل تئاتر است؛ مدیریت صحیح ،کلید حل مشکلات است و اکنون بر این اساس کار تئاتر به خود صاحبان این هنر سپرده شده است .
راستی اضافه کرد : ۶۵۰ نفر در تئاتر استان فعالیت می کنند و امسال ۹۵ عنوان نمایش به مدت یکهزار و ۴۲۵ روز بر روی صحنه رفته است .
وی گفت: افق اجرای نمایش برای سال آینده مبهم و افزایش تعداد اجرا نسبت به امسال بعید است چون فشارهای اقتصادی تئاتر در حال افزایش است .
وی یادآور شد: ورود دولت و تزریق کمک های دولتی برای کمک به تئاتر در این گونه مواقع لازم است تا تئاتر افت نداشته باشد .
وی گفت: شهر تهران ۸۰ هزار تماشاگر دائمی دارد و این تماشاگران در تامین اقتصاد تئاتر بسیار مهم هستند در حالی که برخی شهرستان های استان در عرصه نمایش فعالیت کمرنگی دارند .
راستی اظهار کرد : با وجود مشکلات مالی پیش روی تئاتر استان، سه گروه تئاتر از مرند،بناب و اهر در جشنواره های سراسری حضور دارند و این به اقتصاد این هنر کمک می کند.
وی اظهار کرد : وضع مالی ادارات کل فرهنگ و و ارشاد اسلامی مناسب نیست، اما تئاتر تنها متعلق به فرهنگ و ارشاد نیست ،این هنر متعلق به همه مردم و مسئولان است.
وی با اشاره به تاثیرگذاری هنر نمایش در عرصه های مختلف زندگی اجتماعی افزود: فرهنگ سازی در حوزه آموزش و پرورش ، صرفه جویی در مصرف آب، مشکلات ایدز و کنترل اعتیاد همه مسایلی هستند که با تئاتر به عنوان رسانه تاثیرگذار می توان مشکلات این حوزه ها را تبیین کرد و از طرفی مشکلات اقتصادی تئاتر نیز با ترویج فرهنگ تماشای تئاتر در جامعه کاهش می یابد.
راستی با اشاره به تاثیر تماشاگران و مخاطبان تئاتر در توسعه و پیشرفت این نمایش،گفت : مردم و تماشاگران باید نسبت به تماشای نمایش احساس نیاز کنند و آن را در سبد نیازهای خانواده قرار دهند .
وی افزود : این موضوع در شرایطی محقق می شود که نیازها و ذائقه تماشاگر را بشناسیم و درد روز جامعه را بدانیم تا تماشاگران نمایش را سالن های تئاتر ببینند.
وی همچنین از طرح ایده نمایشنامه های ایرانی با اقتباس از نمایشنامه های خارجی خبر داد و افزود : این اقدام در کنار توجه به نمایشنامه های صرف داخلی ،موجب تبادلات فرهنگی با کشورهای خارجی و توسعه تئاتر کشور می شود .

** فضا برای فعالیت های نمایشی باز است/ آذربایجان شرقی جزو سه استان برتر کشور در حوزه هنر نمایش
کارشناس امور هنرهای نمایشی اداره کل فرهنگ و ارشاد آذربایجان شرقی نیز با بیان اینکه این استان جزو اولین استان هایی است که بیشتر شهرستان های آن گروه تئاتر دارند، گفت: آذربایجان شرقی یکی از سه استان برتر در زمینه تئاتر در کشور است.
ایوب حسنی افزود: راه اندازی دانشگاه علمی و کاربردی هنر که از امسال فعالیت خود را آغاز کرده است ، نشان از اهمیت و جایگاه تئاتر در این استان دارد.
وی فعالیت هفت دکترای تئاتر، ۲۷ فوق لیسانس و ۶۰ کارشناس این رشته هنری در سطح استان و سیر صعودی آن را نشانگر پویا بودن این هنر در آذربایجان شرقی دانست .
حسنی، وجود گروه های متمرکز تئاتر را یکی از نشانه های تعالی تئاتر استان ارزیابی کرد و افزود: ۱۳ گروه ثبت شده تئاتر هم اکنون در استان فعال هستند که بر این اساس جزو معدود استان های درجه اول در استقرار گروه ها هستیم.
وی فضای باز کنونی را در اجرای کمی و کیفی تئاتر بسیار مثبت ارزیابی کرد و گفت: سال گذشته در مجموع یک هزار و ۴۲۵ مورد اجرای تئاتر در استان داشته ایم و در بیشتر شهرستان ها نیز در طول سال اجرای تئاتر وجود داشته که در شهرستان اهر جشنواره سراسری تئاتر کوتاه برگزار شد.
حسنی خاطر نشان کرد: درآمد زایی و فروش گیشه تئاتر نیز یکی از علت های اساسی گسترش گروه های تئاتر است که منجر به ایجاد رقابت بین کارگردانان تئاتر شده است.
وی بحث نرم افزاری و سخت افزاری را در گسترش تئاتر موثر دانست و گفت: هم اکنون سه سالن تئاتر در تبریز هست که هر روز در آنها اجرا وجود دارد و یک سالن هم در حال تاسیس است، ضمن اینکه در سطح استان ۲۶ سالن داریم که در اختیار ارشاد و انجمن هاست.
حسنی تاکید کرد: اگر حمایت های مالی از هنر و هنرمند وجود داشته باشد بازیگران بسیار توانمندی در استان داریم که به دلیل مشکلات اقتصادی تئاتر را رها کرده و از طریق سایر مشاغل امرار معاش می کنند.
وی سیاست اداره کل فرهنگ و ارشاد را از جنس حمایتی اعلام کرد و گفت: تئاتر، زمینه و استعداد زیادی برای بیان معضلات اجتماعی دارد و سیاست ما حمایت از اجرای تئاترهای بومی و ایرانی است.

** نگاه سیاسی و ابزاری بزرگ ترین آفت هنر نمایش است
فعال حوزه هنرهای نمایشی استان نیز در این میزگرد گفت: از نظر کمیت در حوزه تئاتر مشکل نداشته ایم اما اکنون کیفیت نمایش و رغبت تماشاگران برای دیدن تئاتر افزایش یافته و تقاضا برای تولید آثار فاخر وجود دارد .
عباس زارع اظهار کرد : تعداد روزهای نمایش تئاتر در استان نشان دهنده ارتقای کیفیت آثار است و در واقع تمدید چندین باره نمایش ها و استقبال تماشاگران به خوبی این را نشان می دهد.
وی افزود : تماشاگران استان تئاتر را خوب می فهمند؛ هر زمان تئاتر خوبی به روی صحنه رفته است تماشاگران استقبال خوبی داشته اند ،بر این اساس حمایت های مالی از این هنر لازم است تا مردم را بیشتر به سالن های تئاتر بکشانیم .
زارع با بیان اینکه هنرمندان زندگی خود را در این راه گذاشته اند و حمایت معنوی از هنرمندان موجب دلگرمی آنها می شود ،یادآور شد : نگرش سیاسی نباید در هنر وجود داشته باشد و نگاه ابزاری به هنرمندان این حوزه ها را دچار مشکل می کند .